насьці, але не ў рэчаіснасьці; абярнуцца ў дзейснасьць перашкаджаюць яму ненармальныя соцыяльныя умовы, у поэме тэма псыхолёгічная ў канчальным выніку падпарадкваецца тэме соцыяльнай. Поэта хоча ў сваім творы выявіць, што
|
Не радзіцца-б лепш дзіцяці |
Колізыя высокай адаронасьці Сымона і ненармальных соцыяльных абставін, якая перашкаджае разгарнуцца гэтай адаронасьці, учуляе сабой ідэёвую схэму поэмы.
Толькі у барацьбе шлях да зьніштажэньня трагічных супярэчнасьцяй жыцьця, і поэта арганічна падыходзıць у сваей творчасьць да тэмаў барацьбы.
Характэрна, што пясьняр нават і ў прыродзе заўважвае цяпер гэта напружанае змаганьне. Раней ён любіў усьпяваць супакой прыроды; ён любіў, падобна Цютчэву, Мэтэрлінку, прыслухоўвацца да начной цішыні, бо раненае сэрца патрабуе цішыні супакою. Цяпер Якуб Колас бачыць у прыродзе пераважна рух, дынаміку, змаганьне. Для яго цяпер мароз—гэта бязьлітасны кат, які "кайданы куе на хвалі", але супроць гэтага ката падымаецца вецер з сваім заклікам:
|
Гэй, да зброі, каб даць жыцьцю
|
З сваёй вышыні сонца глядзіць у засмучэньні на калатню варожых станаў. Так для поэты і ў прыродзе.
|
Шуміць, кіпіць, бурліць змаганьне |
Ідзе гэта змаганьне і ў жыцьці чалавека. І поэта арганічна ў сваёй творчасьці падыходзıць да тэмаў барацьбы соцыяльнай, да тэмаў грамадзянскай вайны. "Сяргей Карага", "Крывавы пір", "Дачакаўся" і іншыя апавяданьні прадстаўляюць сабою жывыя адбіткі нашай гэроічнай эпохі на ўсёй велічы яе барацьбы за ўзмацненьне новых ідэалаў. Песьня пакуты зьмяняецца цяпер у Якуба Коласа новай песьняй радасьці і барацьбы; сам поэта гаворыць:
|
Змоўкні-ж, сьціхні, песьня пакуты, |
