— Сьцёпка… сыночак… гэта ты… забілі мяне… знашлі… выказаў нехта… Уцяклі каторыя… у Седлішча… так згаворана было… Ой, цяжка, баліць…
Зноў захрыпеў, застагнаў. На вуснах злавесным булькатам чорная кроў.
Сьцёпка плакаў горка, адчайна. У роспачы туліўся галавёнкай да бацькавых грудзей.
Бацька раптам заварушыўся.
— Ой… цяжка… гарыць. Ой… Ой…
Апошні ўздых — і выпрастаўся, змоўк. Сьцёпка перш не зразумеў, потым усё стала ясна.
— Памёр!.. Няма таткі!..
І дзіцячая крыўда агарнула болем пякучым. Сьлёзы яшчэ мацней паліліся, зьмяшаліся з бацькавай крывёй.
З гадзіну сядзеў тяк ля бацькі, плакаў усё. Потым устаў, азірнуўся.
Вогнішча згасла ўжо. Цемра ўсё заліла, затапіла.
У Сьцёпкі ў галаве біліся думкі. Новыя, напружныя.
— Хто гэта? За што? За што яго татку згубілі?
Успомніў польскіх жандараў, якія ўвесь час бацьку шукалі, якія ня раз яго самога пыталі і білі. І дзіцячыя кулачкі моцна сьціснуліся ад прыліву вострага гневу.
— Гэта яны… яны забілі татку…
