паэмы Халімон. Надаць свайму герою такую шчырую любоў да Масквы мог толькі такі пісьменнік, які сам любіў яе, як «сэрца рускай зямелькі».
Недрукаваныя паэмы В. Дуніна-Марцінкевіча цікавы і апісаннем быта беларускага селяніна сярэдзіны XІX стаг. Малюнкі асобных эпізодаў сялянскага быту настолькі поўныя і дакладныя, што не губляюць пазнавальнага значэння для нашага часу. Публікуемыя творы дапаўняюць існуючае ўяўленне і аб паэтычным майстэрстве В. Дуніна-Марцінкевіча. У гэтых творах ён паўстае як спелы і сталы паэт, які досыць свабодна валодае дасканалымі для свайго часу паэтычнымі прыёмамі.
Гэтыя творы В. Дуніна-Марцінкевіча значна павялічваюць яго літаратурную спадчыну, даюць новы дадатковы матар'ял для вывучэння яго творчасці цалкам, яе стылю і мовы.
У прадмове да нашай публікацыі паэмы В. Дуніна-Марцінкевіча «Травіца брат-сястрыца» (гл. часопіс «Беларусь» № 11-12, 1945 г. стар. 20) нам ужо даводзілася гаварыць пра гісторыю неапублікаваных рукапісаў В. Дуніна-Марцінкевіча. 17-18 год таму назад у архіў кафедры беларускай літаратуры Акадэміі навук БССР паступіла два сшыткі вершаваных твораў В. Дуніна-Марцінкевіча. Першы сшытак, у якім 128 старонак, змяшчаў у сабе напісаныя на беларускай мове, але лацінкай "Bylicy, Razkazy Nauma , а другі паэму "Trawica Brat-Siastryca". Чатыры старонкі першага сшытку заняты загалоўкам, дзесяць - тэкстам прысвячэнне і фанетычнымі заўвагамі да мовы твораў і чатыры - тлумачэннямі некаторых слоў, якія здаваліся аўтару не зусім зразумелымі. Самы тэкст займае сто дзесяць старонак (адна старонка чыстая). На першай старонцы сшытку напісана: "Na ofiarowane, mnie dedykacje, utwory, zgadzam sіę і z wdzęcznoscіa pzryimuję Tadeusz Czudowskі". Тэкст прысвячэння змешчачы на пятай старонцы і фармуліраваны наступным чынам: "Wielmoznemu Tadeuszowi Czudowskiemu, w dowòd glębokіego szacunku, ten blahy utwor ofiaruje autor". На першай старонцы сшытку, ніжэй подпісу Чудоўскага, стаіць звычайны цэнзарскі дазвол: «Печатать позволяется с тем, чтобы по напечатании представлено было в Цензурный Комитет узаконенное число экземпляров. Вильно. 30 июня 1858 года.
Цензор П. Кукольник».
На трэцяй старонцы змешчана назва твору: "Bylіcy, Razkazy Nauma" Przez Wіncentego Dunin-Marcinkіewіcza.
