Раптам пачуўся „венскі“ гармонік! Звонкія, вясёлагульлівыя гукі заліхвацкай „полечкі“ скаланулі мяне. Не магу выразіць таго заблутанага клубка пачуцьцяў, які падкаціўся мне пад грудзі. Я пачуў мімавольныя сьлёзы на вачох. Думкі мае паляцелі ў ціхамірнае даўнейшае жыцьцё ў мілай, роднай Магілёўшчыне. Сьвяточны дзень, скачуць, гуляюць… А тут я бачу жудаснае поле сьмерці пад сінім, цёплым, безьмяцежным небам.
Дый раптам-жа гармонік абарваўся. Можа, ня даў хто йграць перад памеркшымі вачмі забітых таварышаў…
А хай-бы йграў перамогу жыцьця над сьмерцю! Ня ўсё роўна, што тут рабіць: плакаць ці сьмяяцца?
Іграньне было чутно з недалёчкага хутара, дужа вялікага, занятага пехацінцамі. Я пашоў туды. Там на падворку і ў стадоле, на пасьцеленай жоўтай саломе, поўна было раненых, абвязаных белым і акрываўленым бінтам — немцаў і расійскіх. Там-а-там, паміж раненых ляжалі непарушныя фігуры памёршых ад ран. Выскаленыя зубы, тусклыя, мятыя вочы, зблутаныя абмусоленыя вусы, — страх глядзець.
Тут і штаб. У садзе я пачуў размову начальніка нашага атраду па тэлефону з некім:
— Няма сілы сабраць. Можа тыл падбярэць. Ня меней як 700 вінтовак. Болей як 2.000 чалавек… Але! Ляжаць ланцугамі, колёнамі. Бог ведае, ці яны раненыя спаўзьліся і памёрлі кучамі, ці так разам пабіты. Артылерыя і кулямётчыкі работалі на славу! Рад старацца, вашадзіцтва!
