Нібы жывыя ўстаюць перад намі і задуменна-сур‘ёзны твар Міхала, і задуменна-радасны філёзофскі тварык Костуся, і тварыкі яго братоў, і клапатлівы, адзначаны вечнай турботай, твар маці, і твары лясьнікоў, і наздраваты, надзіманы твар пана Рака з-пад Татаркі. Як быццам жывы стаіць перад намі і прадавец зямлі Хадыка з сваім: „ядзяць іх мухі з камарамі!“
Вельмі ўдалыя ў поэме апісаньні і выразаў асобных псыхолёгічных станаў. Вось, напр., апісаньне сердаваньня Міхала:
|
Міхал стаіць, зьнявагі поўны, |
Па тонкасьці нагляданьня, па анатомічнай правільнасьці фізыогномічныя апісаньні, якія даны ў поэме Коласа, можна сьмела паставіць на адзін ровень з фізыогномічнымі малюнкамі найлепшага расійскага поэты-фізыогномістага Ю. Лермантава.
І падобна Ю. Лермантаву, Колас не абмяжоўваецца толькі фізыогномічным аналізам; ён дае глыбокі аналіз унутраных рухаў чалавечага мозгу і сэрца.
Ёсьць адна галіна псыхічнага жыцьця, на якой беларускі поэта застанаўліваецца з асабліваю любоўю, гэта — псыхічнае жыцьцё дзяцей. Па тонкасьці аналізу дзіцячай душы, па маляўнічасьці вобразаў дзіцячага жыцьця поэма Коласа ня мае сабе роўнай нават сярод твораў багатай расійскай поэзіі.
