наслаждениях. Он знал его быт, его нужды, горе и радость, прозу и поэзию его жизни, знал их не по наслышке, не из книг“.
Гэта праўда, што Кальцову былі вядомы „смуткі і радасьць“ селяніна, але толькі любоўныя або сямейныя. Ва ўсіх яго вершах, суцэльна ўзятых, мы не патрапім знайсьці нават намёку на якія-небудзь пакуты простага народу, ― грамадзкага значэньня. Па-за ўвагай яго засталося нават такое вялікае зло, як прыгон. Ня будучы поэтаю-грамадзянінам, Кальцоў ня змог зрабіцца першарадным нацыянальным расійскім поэтаю. Бо народная сялянская поэзія можа зрабіцца нацыянальнай у момант нацыянальнага абуджэньня народу, у момант крызісу ўзварушанага народнага жыцьця.
Тутака можна казаць словамі самога Янкі Купалы з яго вершу „Памяці Т. Шэўчэнкі“.
|
Бываюць упадкі, ― люд стогне балесьне;
Жыве гэта песьня, як віхар клакоча, („Гусьляр“, стар. 250). |
Вось гэтыя ўмовы былі даны ў прыгнечанай соцыяльна і нацыянальна Украіне, і выхадзец з прыгону наскрозь прасякнуты нацыянальнымі ідэаламі, Тарас Шэўчэнка зрабіўся нацыянальным украінскім поэтаю.
Такія-ж умовы высунулі і Купалу наперад беларускай нацыянальнай поэзіі, абумоўвіўшы ня проста бытавую, а грамадзка-нацыянальную накіраванасьць
