Старонка:На літаратурныя тэмы (1929).pdf/19

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

нацыяльна-клясавымі творамі Сінклера, чымся, напр., нацыянальным у сваёй істоце творам „Война и мир“[1].

І канечна, на грунце нацыянальных літаратурных мотываў ня можа адбыцца аб‘яднаньне паміж беларускім і агульна-пролетарскім культурным імкненьнямі.

Яно і не змагло-б адбыцца, калі-б у літаратурнай творчасьці ня ігралі ролі, побач з нацыянальным, іншыя фактары.

Ня менш важным, чымся ўплыў з боку нацыянальнага фактару, зьяўляецца ў культурнай творчасьці ўплыў з боку соцыляльна-клясавых суадносін. Кожны літаратурны твор і літаратура кожнай эпохі адбіваюць на сабе вядомую клясавую прыроду. У гэтых вось адносінах беларускае пісьменства мае бязумоўную перавагу ў параўнаньні з літаратурай іншых, нават буйных, эўропэйскіх нацыянальнасьцяй.

Гэта перавага і паасобку перавага беларускай літаратуры ў параўнаньні з літаратурай расійскай з канечнай неабходнасьцю была вызначана тымі об‘ектыўнымі соцыяльна-політычнымі абставінамі, сярод

  1. Для параўнаньня не бязварта прывесьці наступную вынятку з артыкулу Альфрэда: „Святые камни Европы“ („Известия“ 1924 г., № 79). Мне припоминается мой разговор с Артуром Шницдлером в 1912 или 1913 году Этот симпатичный и талантливый австрийский беллетрист удивлялся, почему его „Жизнь и приключения юного Медардуса“ не пользуются в России такой популярностью, как прочие его пройзведения. Ответ, мне кажется, может быть только тот, что в Медардусе слишком силен местный венский колорит, понятный и милый только венскому эстэту, именно тот колорит жизни прошлым, который мы пытаемся обрисовать здесь Сюжет Медардуса взят из эпохи защиты Вены от Наполеона. Точно так же, как не всякий заграничный читатель может смаковать графа Ростопчина в „Войне и мире“, так у нас не всякому доступен тонкий букет Медардуса, а страсть Достоевского к „святым камням Европы“ получила даже обидную кличку „пассеизма“.