УМАРЫУСЯ.
— Умарыўся…
Гэта ён скарэй падумаў, чымся выгаварыў.
— Умарыўся… шаптаў ён, і, здаецца, кожная частка яго выпрацаванага цела, паўтарала гэтае слова. Досыць было глянуць на яго мутныя, як-бы затуманеныя вочы, на яго перагнутую, як-бы папалам перабітую паясьніцу, на яго чуць жывыя рухі; досі было паслухаць яго цяжкія ўздыханьні — і кожын мог дагадацца, што чалавек умарыўся.
— Умарыўся…
Тут ужо яму самому здавалася, што ён крыкнуў на ўсё поле, але ён выгаварыў глуха, хрыпла, хворым старчым голасам…
Закашляў і, глыбей урэзаўшыся сахой у зямлю, прыстанавіў каня.
Сам адышоў на мяжу, сеў на крушні, зірнуў на вялікі абшар увокал і задумаўся.
Сядзеў доўга.
Годзе! — свазаў ён самому сабе, — няма чаго богу грашыць, магу сказаць — «годзе!» Выгадаваў дзяцей, дачок усіх добра замуж павыдаваў, сыны — гаспадары рупныя й баяцца мяне яшчэ цяперака, як дзеці малыя!
— Ой, трымаў я іх дагэтуль у сваіх абцугох! Ой, кіраваў я гаспадаркай! Няма чаго богу грашыць, ня бедна жылося дагэтуль… Мужык аглянуўся ўвокал, абцёр пот рукавом і затуманіў люльку.
— Але ці я каменны? ці зялезны? Ламаецца мая сілачка… Чую, што слабею…
І напраўдзе ён выглядаў, як стары, дупляваты, падгніўшы дуб, каторы, здаецца, вось-вось зваліцца з вялікім грукам. Але ўсё-ж такі тая быўшая вялікая сіла яшчэ дае сябе знаць…
— Прыйдзецца лейцы выпусьціць з рук, — думаў далей мужык, — няма чаго богу грашыць: сыны мае — Янук і Міхалка — гарапашныя людзі, абойдуцца без мяне! Хай ужо мае старыя косьці грэюцца на пяколку ў цяпле! Эт! ня грэх будзе ўжо мне, старому, пад кажухом пазьней паляжаць!
