І нібы, жадаючы давесьці, што яму ўсё абыякава, ён самавольна выдаў яшчэ па паўфунта штучнага мёду на чалавека.
Дзень сёньня сапраўды выдатны. Нават пошта прышла, і амаль кожны атрымаў два-тры лісты і газэты. Паволі мы накіроўваемся на палянку, пазадзі баракаў. Кроп нясе пад пахай круглае донышка ад бочкі з-пад маргарыны.
Справа, на ўскрайку лажку пабудаваны агульны клёзэт — закрыты, моцны будынак. Але гэта для новабранцаў, якія яшчэ не навучыліся знаходзіць выгоду ў кожнай рэчы. Мы-ж шукаем чаго-небудзь лепшага. Паўсюду раскінуты яшчэ невялікія пабудовы на аднаго, якія служаць тэй-жа мэце. Яны чатырохкантовыя, чыста зробленыя, цалкам з дрэва, зусім закрытыя, з беззаганна выгодныя сядзеньнем. Збоку на сьценках ёсьць ручкі, так што іх можна пераносіць.
Мы ссоўваем тры гэткіх домікі ў кружок і выгодна рассажваемеся. Раней чым праз дзьве гадзіны мы адсюль ня выйдам.
Я яшчэ памятаю, як, быўшы новабранцам у казармах, мы спачатку саромеліся, калі нам трэба было карыстацца агульным клёзатам. Дзьвярэй там ня было. Дваццаць чалавек сядзяць адзін ля аднаго, нібы ў чыгуначным вагоне. Іх можна аглядзець адным поглядам: салдат заўсёды павінен быць пад наглядам.
За гэты час мы навучыліся куды больш, чым заціскаць гэтую няшчасную сарамлівасьць. Скора і шмат чаго іншага зрабілася для нас звычайным.
Але тут на свабодзе гэты занятак зьяўляецца проста ўцехай. Я цяпер ня ведаю, чаму мы раней павінны былі праходзіць сьціпла паўз такія рэчы. Гэта-ж натуральна, як ежа і пітво. І, бадай, ня варта было-б завельмі шмат казаць пра гэта, калі-б гэтыя рэчы ня гралі ў нашых умовах такую важную ролю, і калі-б такія адносіны да іх не зьяўляліся для нас навіной — для астатніх усё гэта ўжо даўным даўно было зразумела само сабою.
Для салдата яго страўнік і страваваньне ежы ўяўляецца справай куды больш важнай, чым для ўсякага іншага, і гэтая галіна — крыніца трох чвэртак яго слоўнага багажу; выраз найвышэйшай радасьці і найглыбейшай прыкрасьці знаходзіць тут неабходную моц.
Немагчыма іншым спосабам выразіцца так дакладна і яскрава. Нашыя родныя і нашы настаўнікі будуць зьдзіўлены, калі мы зьвернемся дахаты, але тут гэта — унівэрсальная мова.
