|
Заходзіць сонца пагоднага лета, |
Гэты верш, які, магчыма, меў на ўвазе паўстаньне францускіх народных мас, прыдушанае генэралам Кавеньякам у моры крыві ў 1848 годзе, быў надрукаваны толькі ў 1862 годзе, у якасьці дадатку да рэволюцыйнае брошуры „Гутарка старога дзеда“.
Мы цікавімся цяпер ня толькі політычным зьместам гэтага твору, а таксама й тым фактам, што ён напісаны чыстаю й прыгожаю народнаю беларускаю моваю.
У большасьці сваіх твораў Кандратовіч Сыракомля хацеў даць чытачом усебаковы малюнак вясковага жыцьця з яго добрымі й дрэннымі зьявамі.
Агляд гэтага малюнку найзручней, найвыгадней будзе пачаць з поэмы „Янка Магільнік“[1] („Janko Cmentarnik“).
Гэты Янка — найлепшы прадстаўнік беларускага сялянства, найлепшы сябра вясковае грамады.
„Год пяцьдзесят ці больш таму жыў у ваднэй вёсцы багаты дзяцюк, прыгожы, вясёлы, адзін з тых людзей у якіх сэрца заўсёды б‘ецца горача, якія ўрадзіліся не гультаямі. Калі яны кахаюць, дык шчыра, калі працуюць, дык ахвотна, з прыемнасьню пацеюць над плугам, усім чыста на сьвеце цікавяцца, усіх гатовы абняць, усім падаць руку, каб дапамагчы…
Дык вось усе і глядзелі на Янку, як на роднага брата, а ён бязупынку быў заняты: заўсёды знаходзілася тая ці іншая праца ў вясковай грамадзе.
Ён кахаў сваю родную вёску, гэта была яго гордасьць; кахаў сваіх бацькоў ад шчырага сэрца, кахаў свае палі й сенажаці, рэчку, якая ўецца там, свае лясы й дымкі над хатамі. Родным братам быў ён для парабкоў…“
Далей аўтар дадае сваю ўвагу: „заўсёды прыемна бывае падзяляць з грамадою долю й нядолю, жыць супольным жыцьцём з усімі, адчуваць братняе адзінства“.
Мы бачым, што потым, адарваны ад гэтага адзінства, закінуты на чужыну, Янка ўвесь чае нудзіцца ды мучыцца і зна-
- ↑ Увага: Пераклад вершаў Сыракомлі на беларускую мову зроблены аўтарам гэтага артыкулу.
