будучые под сказы судов земских, кгродских и трибунальских не подлегали и о войтовство, яко о добра нашы, у земства сужоны быти не могли, звлаща же и войтовство меньское, которого Мартин Тышкович доходил по менскому Грыгорею Терлецкому, водлуг права его доброго от нас присужоно есть“[1].
Месту Менску прыходзілася затрачваць значную энэргію, немалыя сумы грошай і нямала часу на абарону маемасьцяй, як паасобных мяшчан, гэтак і ўсяго места. Абставіны, як у самай мяжы, так і па замежамі места, былі далёка ня спрыяючымі для ўсяго места і паасобных мяшчан. З усіх бакоў была пагроза, то на маемасьці, то на свабоду, то, урэшце, на самы мескі ўрад-войтаўства, які быў даходнаю пасадаю і выклікаў зайздросьць з боку сільных паноў, якія жадалі захапіць яе ў сваі рукі.
Ня лепшымі для Менску былі і гаспадарскія ўраднікі ў асобах намесьнікаў-дзяржаўцаў, або стараст, як яны сталі звацца ў другой палове XVI ст.
Ужо ў тым-жа 1499 г., у якім быў дан і прывілей Менску на Майдэборскае права, паміж мяшчанамі і новаўтвораным мескім урадам з аднаго боку, і намесьнікам Менскім, князем Багданам Жаслаўскім, з другога, пачаліся непаразуменьні і спрэчкі на грунце пытаньняў, якія закраналі падаткі і даходы, і каму іх плаціць. Намесьнік Багдан Жаслаўскі скардзіўся вялікаму князю на тое, што войт, бурмістры і радцы места Менскага пры судовых справах ня хочуць мець прадстауніка намесьніка Менскага і не даюць яму ״двух пенязей з вин“. Апрача гэтага мяшчане адмаўляліся папраўляць гродзкі млын і сыгіаць грэблі. З дараваньнем Майдэборскага права пад мескі прысуд і ўладу папалі ўсе рамесьнікі: ״золотори, кравцы кушнеры, ковяли, чоботори и иныи ремесники“, якія давалі на менскі гаспадарскі двор ״нароги, серпы и защепки и сокеры и иные речи“, і гаспадарскі двор застаўся без рамесьнікаў; затым войт і мяшчане менскія забралі пад уладу і прысуд мескі людзей, якія раней жылі пад прысудам гродскім, чым, разумеецца, закранулі інтарэсы намесьніка дзяржаўцы, бо, стаўшы пад уладу мескага магістрату, гэтыя мяшчане перасталі плаціць падаткі і несьці павіннасьці на гаспадарскі менскі двор, а гэтым самым і на намесьніка дзяржаўцу. Урэшце, апошні пункт скаргі, гэта тое, што войт і мяшчане забіраюць і нічога не даюць намесьніку дзяржаўцу з прыбыткаў, якія атрымліваюць ад злодзеяў, якіх прыводзяць ״с поличным“, а таксама ад прыблудных жывёлаў і коняй.
Усе гэтыя скаргі закраналі істотныя асновы таго права, якое была надана месту Менскаму прывілеем на майдэборскае права, і гаспадар вялікі князь вырашыў іх далёка не на карысьць Менску, даўшы намесьніку-дзяржаўцу грунт для ўмешваньня ў Менскія мескія справы.
Гаспадар вялікі князь на скаргу намесьніка аб судовых вінах загадаў войту і бурмістрам даваць ״два пенязи" з судовых він намесьніку-дзяржаўцу, і пры ўсіх судовых справах войта і бурмістраў павінен сядзець намесьнік намесьніка-дзяржаўцы.
На скаргу намесьніка, што мяшчане адмаўляюцца "млынa городского оправляти и гребли сыпати“, гаспадар вынес пастанову, што мяшчане павінны ״млын городский робити и оправляти и дерево на тот млын возити и греблю сыпати подле давного обычая״.
- ↑ Мэтрыка Літоўская, Кніга судных спраў 63, ліст 506—509.
