Вельмі часта тэмаю маладнякоўскіх апавяданьняў бывае вызваленьне жанчыны, галоўным чынам, жанчыны-сялянкі. На гэтую тэму пісалі: Барашка („Сельсаветчыца Параска“ — вясковая жанчына, „Лайдачка“ — вясковая комсамолка), Хурсік („Вырвалася“), Пальчэўскі („Наста“ і інш.), Каваль („Наўздагон за доляю“) і інш. аўтары. Наогул жыцьцё жанчыны даволі часта бывае маладнякоўскаю тэмаю. Шутко апісвае долю вясковае дзяўчынкі (з „Малюнкаў на палітры“ — першы малюнак — „За няньку“) і жыцьцё дзяўчат-студэнтак (другі малюнак — „Праз хмаркі“). Галавач паказвае шлях вясковае дзяўчыны з беднае хаты на рабфак і яе вучобу і бытаваньне на рабфаку („Дасужая“). Лявонны спрабаваў выявіць псыхолёгію моцнае жанчыны — жонкі бандыта („Выпадак“). Долю батрачкі ці беднае дзяўчыны наогул, ашуканае і пакрыўджанае, справу з алімэнтамі і г. д. апісвалі Галавач („Загубленае жыцьцё“), Звонак, пад псэўдонімам П. Алесін („Сьцежкі крывыя“), Губарэвіч („У вечар маўклівы“). Зазвычай сюжэты аб вызваленьні жанчыны маюць даволі аднастайную разьвязку, — студэнт, ці комсамолец, ці брат-чырвонаармеец вядуць жанчыну ў новае жыцьцё. Найлепш з псыхолёгічнага боку малюе жанчыну Відук („Таіса“, „Спатканьне“, „Бура ў затоках“, хоць у апошняй рэчы і ён у значнай меры зьбіўся на шаблён).
Настаўніцкае жыцьцё на вёсцы закрануў Барашка ў апавяданьні „Проблема“, а часткова і іншыя аўтары.
Быт беларускага мястэчка часта апісвае Лынькоў („Гома“, „Гой“, „Беня-балагол“ і інш.) Мастацкі
