бразы рэжуць вуха сваёю назойлівасьцю, бо ўжываюцца Кляшторным занадта часта. Да гэтае катэгорыі вобразаў трэба далучыць усе гэтыя „Туманы", „марозы", „сьцюжы", „вeі" „агаркі“, „дагараньні" і шэраг іншых.
Тое-ж можна сказаць і пра некаторыя ўлюблёныя Кляшторным эпітэты. Але ў гэтай галіне справа абстаіць яшчэ горш. Тут мы маем цэлы шэраг такіх „навінак“, якія ўжо даўно абрыдлі, бо ў працягу стагодзьдзяў ня выходзілі з ужытку літаратурных анучнікаў усяго сьвету. Да гэтай катэгорыі належаць: „бярозавыя просіні", „сіняватыя плёсы", „Ружовыя вянкі", „залатыя сьцежкі", „сады верасьнёвыя" (у іншых — „ліпнёвыя", „жніўнявыя" і г. д.), „сінь верасьнёвая", „затоны крыштальныя" абмежкі лілёвыя", „восень крыштальная", „сінія пералівы", „сонечныя струны", „розныя туманы", „бярозавыя далі", „соннае лісьце", „звонкія далі", „залацістае лісьце", „расквечаная вясна" і г. д.
Спадчынай богэмшчыны (здаецца, ужо зжытай Кляшторным) гучаць усе гэтыя „ружовыя шклянкі“, „наліўкі ледзяныя", „п'янае юнацкае віно", „першы хмель разбураных надзей". Хаця ўсяго гэтага адмоўнага ў „Светаценях" куды менш, як у ранейшай творчасьці Кляшторнага, аднак і тут для няпрызвычаенага вуха гэтае трухі аж занадта.
„Эстэтнічаньне", як і раней, складае вельмі характэрную для ўсяе творчасьці Кляшторнага рыску. У гэтым Кляшторны ў значнай ступені набліжаецца да Жылкі, з той толькі розьніцай, што трэба прызнаць наяўнасьць у Кляшторнага куды большага густу, і таму ў яго эстэтнічаньне ня носіць такога занадта глуха-местачковага характару, як эстэтнічаньне Жылкі.
Пераходзячы да заўваг пра зьмест зборніку Кляшторнага, перш за ўсё зазначым, што, як і ранейшая яго творчасьць, „Сьветацені“ прасякнуты сумнымі, мэлянхолічнымі настроямі, што вельмі добра стасуецца з яго „марознай", „ледзяной", „п'янай" і іншай „гітарнай“ вобразнасьцю.
Цікавы падыход Кляшторнага да грамадзкага жыцьця свае краіны, які выступае асабліва яскрава ў вершах: „У вёсцы" (ст. 3), „У дарозе", ст. 7, і „Сьцюжа тут, сьцюжа пануе... (ст. 14), Кляшторны зусім не становіцца віцца варожа да сучаснага. Наадварот — ён адносіцца да сучаснага з вялікай спагадаю. Але, пазбаўлены клясавага пачуцьця, Кляшторны ня можа об'ектыўна і зусім спакойна падыйсьці да яго, бачыць яго так, як яно ёсьць і з таго, што ён бачыць, зрабіць правільныя вынікі. Вось таму і атрымліваецца так, што, ня гледзячы на паасобныя нібыта бадзёрыя сказы (чыста лёзунгавага характару), і гэтыя вершы прасякнуты тэю-ж мэлянхоліяй, тым-жа сумам, які зьяўляецца такім характэрным наогул для ўсяе творчасьці Кляшторнага і які, бязумоўна, стварае ў чытача пэсымістычны настрой.
У вершы „У вёсцы" мы маем сапраўды дужа сумны малюнак. Справа адбываецца ясна на фоне, марознае зары" і „вясёлае заве", што зьвініць над стрэхамі „на тысячу гітар"... Сялянская хата „Слодач успамінаў". Зара дагарае „пунсоваю дрожжу". Аўтар (ці асоба ад імя якой аўтар гаворыць, сядзіць і чытае газэту. A сусед, пазяхаючы скрозь сон і дрымоту, заводзіць гутарку на тэму „о пользе распития" самагону і марыць аб тым, каб улада дазволіла „свабодна ціснуць з брагі самагон", без яго „і сьвята, бач, ня ў сьвята", а з ім „сьвятлей на сьвеце жыць"... потым сусед пачынае гаварыць, што —
|
„твая, Максім, |
а гаспадар адказвае, што яго, нібыта, „зямля адалела", — зямлі „многа" каля яе занадта многа працы, хату будаваць немагчыма. Вось там —
