Гэтыя кавалкі жыцьця, прыклады, павінны былі даводзіць і даводзілі больш чым тое толькі, што трэба было давесьці, бо: „Если кто либо решил заранее доказать или внушить нечто и таким образом сознательно стремиться к определенной цели и доказывает примером, из которого вытекает только то, что имело быть доказано, то он прозаик, ученый, моралист, проповедник, пророк, но не художник"[1].
I гэта як ня трэба лепш адчуваў поэта. Ён побач з заклікам да змаганьня асабліва цікавіўся мастацкасьцю і разам з тым ведаў, што яго творчасьць ня толькі для жыцьця, але для барацьбы за лепшае жыцьцё. Для гэтага ўжо былі і адпаведныя ўмовы:
„Так называемый утилитарный взгляд на искусство, т. е.— склонность придавать его произведениям значение приговора о явлениях жизни и всего ее сопровождающего, ревностная готовность участвовать в общественных битвах — возникает и укрепляется там, где есть взанмное сочувствие между значительной частью общества и людьми, более или менее деятельно интересующимися художественным творчеством"[2]. А такое ўзаемнае спачуваньне між тагочаснай беларускай грамадзкасьцю і Багдановічам бясспрэчна існавала.
Зацікаўленасьць да формы, мастацкасьці і апошняя ў Багдановіча надта высокія[3]. Быць можа гэта і зьяўляецца тым, што робіць іх мастацтвам для мастацтва? Мы бачылі, што ў прыгожай форме Багдановіч даваў каштоўны зьмест, якога ня можа быць у мастацтве для мастацтва. З другога боку, Бялінскі лічыць, што „главное, чтобы она (поэзія, мастацкасьць. М. К.) вызывала вопросы, пронзводнла на обіцество нравственное впечатленне"[4]. Ні адзін з крытыкаў і не даводзіць, што творы Багдановіча (пры іх багатым каштоўным барацьбяным зьмесьце) ня робяць уражаньня, не выклікаюць пытаньняў.
Багдановіч клапаціўся аб мастацкасьці не дзеля самой мастацкасьці, а для таго, каб зрабіць уражаньне, дасягнуць мэты, што відаць хоць-бы з наступнага:
