Старонка:Кароткі нарыс гісторыі Беларусі (1919).pdf/27

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Нядоўга аднак-жа таміӯся князь-чарадзей у палоне. Чары яго былі мацней ланцугоӯ і праз сьцены турмы йшлі па Кіеву да народу Кіеӯскага. Небясьпечан быӯ палоцкі палоньнік для магутнага князя Кіеӯскага.

На другі год палону Ізяслаӯ Кіеӯскі павінен быӯ ісьці паходам на полаӯцаӯ, каторые пачалі руйнаваць паӯднёвые землі. Полаӯцы разьбілі яго, і вярнуӯся ён да дому з ганьбаю. Тады ӯзбунтаваліся кіеӯляне, вызвалілі з паруба князя-чарадзея і запрасілі на Кіеӯскі пасад замест Ізяслава, парушыўшы гэтым правы другіх паӯднёвых кназёӯ. Здаецца, чаго больш было жадаць Усяславу. З сумнай турмы падняӯся ён на златакованы Кіеӯскі велікакняжацкі пасад, на той самы пасад, які быў так жаданым для ӯсіх паӯднёвых князёӯ. Навокала было багацьце і пашана зьяла паӯднёвая сонца Украіны. Так ось не! Які і раней у парубе, звалі яго званы, якіе званілі ӯ сьвятой Зафіі ӯ Полацку. І моцна, відаць, званілі яны ӯ сэрцы князя Полаччыны, калі ён толькі сем месяцаў здалеӯ прасядзець на Кіеӯскім пасадзе. Цягнула яго далекая Полаччына, пакрытая смугаю туманаӯ, але блізкая яго сэрцу. С паходу зпад Белгараду уцёк полацкі князь-чарадзей на сваю бацькаӯшчыну. Усе гэтые падзеі так апісвае пясьняр Слова аб Ігоравым палку: „Кінуӯ тэрабье Усяслаӯ, даткнуӯся нікаю да залатага пасаду кіеӯскага. І пабег ён зьверам лютым ад іх аб поӯначы з Белгараду, і зьнік у сіней смузе“.

І пашло зноӯ змаганьне паміж „Рагваложымі ӯнукамі“, Ізяславічамі і Кіеӯскімі Яраславічамі, пасярод каторых ужо ӯзрасла новая працавітая і даравітая асоба — Уладзімер Манамах, сын Усевалада Пераяслаӯскага. Шмат бяды прынес Полаччыне гэты, добра вядомы нам вялікі князь Кіеӯшчыны. Пад яго кіраӯніцтвам злучаюцца паӯднёвые князі, каб руйнаваць і нішчыць нашу бацкаӯшчыну, каб палоннікамі, ӯзятымі з яе абшара, запаӯняць паӯднёвые рынкі. Два разы Яраславічы праганялі Усяслава з пасаду Полацкага, але ён зноӯ і зноӯ сядаӯ на ім, бо яго падтрымываӯ народ полацкі.

Апошні паход на Полацкую зямлю адбыӯся у 1084 году. Уладзімер Манамах сабраӯ вялізнае войска і павёӯ яго на поӯнач. Дайшлі да Менску. Горад быӯ узят і зруйнован да шчэнту. Воіны Уладзімера як кажа летапіс, „не оставивша ни челяднина, ни скотины, вся разграбиша и пожгоша“. Доўга потым Менск памінаӯ нядобрым словам Кіеӯскага князя Манамаха.