Старонка:Зямля (1928).pdf/321

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

І нічога ня трэба было больш чалавеку. Захаладзіўшыся ў дрэннай адзежы ў лесе, не баяўся цяпер холаду Тамаш — у летняй картовай жакетцы, у адных тонкіх панчохах, якіх ніколі ня бачылі ногі яго, ляжаў ён цяпер у гэтым калючым паветры, сярод голых дрэваў, сярод сотняў людзей, пад халодным сонцам, у замарожаным сьвеце. Паркалёвая падушка была ў яго пад галавою, а ў падушцы мята і чабор — адзіны дар, які адно і магла прынясьці старая сястра яго ў гадзіну найвялікшага трагізму брата свайго.

Яна глядзела на халодны твар, гэтакі белы ў рамцы сіваватае барады. Твар быў на ўзроўні з насыпаным каля ямы жвірам. Апошні раз на вяку сваім пахлі хваёвыя дошкі труны.

А яна — старая, зморшчаная ад холаду, стаяла над гэтым тварам, не глядзела на людзей, ня слухала іх і ўсё галасіла:

„Ды бывала-ж ты малы босы і голы мёрз.

„Ды бывала-ж ты і галодным быў.

„А ці памятаеш ты, братка, як ты ў маладосьці хворым ляжаў, а ня было табе на макавае зерня чым паправіцца.

„А калі ты, Тамашка, хадзіў па суседзях шэсьць злотых пазычыць на падатак.

„А як не дастаў гэтых шасьці злотых і нудзеў, на парозе седзячы.

"А як еў ты крупнік незабелены.

„А як, каня ня меўшы, нёс ты на плячах жыта ў млын ды паваліўся на дарозе.

„Дый малады-ж ты быў, дый прыгожы.

„А дзе-ж твая прыгожасьць дзелася.

„А куды-ж твая сіла ўцякла.

„Ды, бывала, прыду я да цябе, ды парадзімся мы з табою, ды панудзімся і пагаруем удваіх.