па праклямацыі, пералажыў іх на дзьве часткі, для сябе і для Пятруся і захапіў на ўсякі выпадак рэвольвэр, які пра запас ляжаў захаваным у страсе падпаветкі.
Пятрусь гародамі перашоў да Сёмкі, узяў частку проклямацый і вярнуўся назад, каб выйсьці за мястэчка паасобку. Але гэта не ўдалося — вышлі і стыкнуліся ля Сёмкавай хаты. Пасьмяяўшыся — пашлі ўдваіх, ні навошта не патураючы, — з гутаркаю, з сьмехам.
Каля хаты Прыдатных сьцішылі хаду і кінулі ўзрокамі ў адчыненае акно. Прымецілі, што ў хаце ішла клапатлівая мятусіна, разбаўленая вясёлаю гутаркаю. З дзесятак дзетак вілося перад хатаю і на дварэ, забягаючы нават у сені. Палілася ў печы.
— Прыдатныя гатуюцца.
— Так, зьбіраюцца выпіць за Зосіна здароўе.
— А, бачыш, Бераг узяў верх…
— Што-ж парадзіш — ня было настаяшчай супярэчкі…
— А добрая дзяўчына застанецца заразе…
— Вельмі шкода Зосі.
— Папраўдзе сказаць, Рыгор многаму віною…
Пятрусь пытальна паглядзеў на Сёмку.
— А што-ж Рыгор? Сілаю ня возьмеш. Наогул, у Зосі не хапіла рашучасьці. А паглядзеў-бы як чужыя дзяўчаты. Вунь, на станцыі ў Ліцку я запрымеціў дзяўчыну, каля нас сядзела, паказаў Рыгору. Поўнае падабенства Зосі! Рыгор гэта, нічога ня кажучы, — шморг, павярнуўся да яе, кіўнуў-маргнуў і пачаў гутарку. Мо’ думаеш, пасароміліся, ці што? Адкуль тая рэзвасьць знашлася, сьмеласьць — у вадказ ды ў адказ… Тут-жа пазнаёмілася з Рыгорам — адно я сяджу ды і дзіўлюся, як усё проста, звычайна. А каб, сказаў, дзяўчына абы якая — лялечка: ні каліва ня ўступіць Зосі. Пэўна, трэба думаць, што Рыгор і паехаў з ёю сумежкі… А каб гэта на нашых дзяўчат, дык ці сядзела-б моўчкі, ці плакаць кінулася-б…
Пятрусь зацікавіўся гутаркаю Сёмкі — зацікавіўся тэмаю апавяданьня.
— Гэта было на ад’езьдзе? — запытаў.
— Так, вось-вось…
Пятрусь сказаў:
