леньне Рыгора Ганнаю, то глыбіня Зосінай трагэдыі на многа павялічвалася.
Сёмка бачыў гэта так яскрава, як свайго каня, што клыпаў уперадзе, як зорку, што міргала над маладым бярэзьнікам, — і шкадаваў Зосю. Шкадаваў уразіць яе самалюб’е хоць адным намёкам на крохкасьць далейшых іх адносін з Рыгорам. Нават сам цярпеў ад таго павароту спраў, які пхаў Зосю ў Берагаў абдым. Сёмку па яго шчырасьці верылася да апошняга часу, што тыя некалькі дзяўчат-мяшчанак, з якімі доўгі час яму з Рыгорам, з Пятрусём даводзілася гуляць, а гуляючы ўплываць на іх сьвядомасьць, — што гэтыя дзяўчаты выхаваюцца пад іх уплывам у іншыя, больш чыстыя ад паслояў мяшчанскае бросьні натуры, злучаць сябе з імі і пакажуць прыклад новае сям’і, новых абставін у сямейных адносінах. Раней малявалася гэта Сёмку ў ружовых хварбах і чакалася моманту першай спробы ажыцьцявіць крылатыя пляны. Колькі было сяброўскай гутаркі на гэту тэму! Якою ідыліяй патыхала!.. А тота-ж — вось як. Падыходзіць момант — і ўсё рушыцца… Сёмка бачыць гэта перад сабою, а пасобціь ня можа, і толькі мае самаўцеху, што цяжкія абставіны. «Якая ўсё-ж крыўда!» І ў Сёмкі не паднімаўся язык на гутарку — хацелася маўчаць і ня раніць Зосінае душы рознымі абяцанкамі. «Пацешыў крыху — і будзе з яе. Хай памарыць аб шчасьлівых хвілінах». Ён здаволіўся, што Зося сапраўды аддалася розным перадумам мінулага і маўчала. Вось, вось яны даедуць да мястэчка і зусім перарвуць гутарку, бескарысную, бязгрунтоўную.
Ужо ім у вочы забліскалі рэдкія агоньчыкі з вокан хат, ужо пачуўся клапатлівы скрып варот, пярэгукі па дварох, перадсонны рык гавяды. Ужо конь пачуў блізкасьць адпачынку і зарагатаў прывітаньне мястэчку.
Моўчкі даехалі да платоў вулачкі, кудэю Сёмка накіраваў каня, мінулі першае гумно.
Зося агледзелася і прамовіла:
— Чаму ты сюдэю едзеш?
— Ды, вось, хачу каня напаіць.
— Чакай, я зьлезу.
— Чаму?
Зося не сказала. Але Сёмка дагадаўся, што яна не хацела, каб Васіль Бераг ці яго маці ўгледзелі, што яна з ім едзе.
