Старонка:Гюго Адвержаныя.pdf/527

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

— Божа мой, як тут холадна! — ускрыкнула Казета, уваходзячы ў пакой.

— Зусім не, — адказаў Жан Вальжан.

— Гэта вы сказалі не разводзіць агонь?

— Так, я, бо на дварэ амаль май.

— Але-ж камін паляць нават у чэрвені, а ў гэтым склепе трэба паліць круглы год.

— Я думаў, што агонь не патрэбны.

— Гэта зноў адна з вашых фантазій, — адказала Казета.

На другі дзень камін зноў быў запалены, але крэслы перастаўлены на другі канец пакоя, каля дзвярэй.

„А гэта што азначае?“ — падумаў Жан Вальжан.

І ён пераставіў крэслы на ранейшае месца каля каміна. Запалены камін, аднак, падбадзёрваў яго. У гэты вечар ён прасядзеў яшчэ больш. Калі ёй збіраўся ісці, Казета сказала яму:

— Мой муж мне сказаў учора дзіўную рэч.

— Якую-ж?

— Ён мне сказаў: „Казета, у нас трыццаць тысяч ліўраў даходу: дваццаць сем тваіх і тры маіх, што дае мне дзед. Ці згадзілася-б ты жыць толькі на тры тысячы?“ Я яму адказала: „Хоць-бы яшчэ на менш, абы толькі з табой. Навошта ты гэта запытваеш?“ Ён мне адказаў: „Каб ведаць!“

Жан Вальжан не знайшоў адказу на гэтае апавяданне. Казета, напэўна, чакала ад яго якога-небудзь тлумачэння, але ён захоўваў пахмурае маўчанне. Зварачаючыся дадому, ён так быў заняты размышленнямі, што зблытаў дамы і зайшоў на чужую лесніцу. Відавочна, Марыус сумняваўся ў паходжанні гэтых шасцісот тысяч франкаў. Ён баяўся, што крыніца іх не асабліва чыстая, і, магчыма, даведаўшыся, што гэта грошы яго, Жана Вальжана, аддаваў перавагу беднасці перад няпэўным багаццем.

Апрача таго, Жан Вальжан пачынаў смутна разумець, што яго марочаць.

На другі дзень, увайшоўшы ў нізкі зал, ён перажыў моцнае патрасенне. Крэслы зніклі. Не было нават дзе сесці.

— Дзе-ж крэслы? — ускрыкнула Казета, уваходзячы.

— Іх больш няма, — адказваў Жан Вальжан.

— Ну, гэта ўжо занадта.

— Я іх загадаў вынесці, — прамармытаў Жан Вальжан.

— Навошта гэта?

— Я сёння зайшоў на хвілінку.

— Хіба мы таму павінны стаяць?

— Мне здавалася, што гэтыя крэслы патрэбны наверсе.