У ваколіцах Беластоку (каля 86 тыс. насельнікаў), які ляжыць блізка заходняй мяжы Беларусі, вельмі пашырылася фабрычная прамысловасьць. Беласток-галоўны прамысловы горад Беларусі. Асабліва многа тутака ткацкіх, прадзільных і суконных фабрык. Тысячы краўцоў вырабляюць там тандэтную вопратку, якую вывозяць ува усе куты Заходняй Беларусі. Праз Беласток праходзіць некалькі вельмі важных чыгунак і ў тым ліку дарога з Ленінграду і Вільні на Варшаву. Дзякуючы гэтаму, горад мае важнае гандлёвае значэньне.
На ўсход ад Беластоку цягнецца чыгунка на Баранавічы. Каля гэтай дарогі ляжаць гарады Ваўкавыск (8500 час.) і Слонім (10000 нас.) з прыстаньню на Шчары. На ўсход ад Слоніму за Шчарай пачынаецца вельмі прыгожая ўзгаркаватая мясцовасьць, так званая Слонімская Швайцарыя, а яшчэ далей на скрыжаваньні некалькіх чыгунак пабудована маладое, але ўжо багатае і гандлёвае места Баранавічы (у 1919 г. 10373 нас.). Цяпер гэта галоўны гандлёвы асяродак тэй часткі былай Меншчыны, якая пасьля вайны адышла да Польшчы. У ваколіцах Баранавіч на ўраджайных грунтох Навагрудзкага ўзгор'я існуе шмат дробных і сярэдніх гарадоў і мястэчак, з якіх найболей важны: Навагрудак (5 тыс. нас.), калісь багаты горад і сталіца Беларуска-Літоўскай дзяржавы, гас. пода слаўнага князя Мяндоўга і беларускага мітрополіта (у XV веку). Цяпер гэта глухі, хаця й прыгожы гарадок.
На ўсход ад Баранавіч ляжыць Несьвіж (6 тыс. нас.), даўная сядзіба Радзівілаў з старасьвецкім харошым замкам гэтых старабеларускіх магнатаў. Калісь тут існавалі багатыя бібліотэкі, друкаваліся кальвінскія кніжкі, красавалі мастацтва, навука, прамысловасьць.
На дарозе з Беластоку ў Вільню найвялікшым местам зьяўляецца Горадня або Горадзен (28200 нас. у 1919 г.), што ляжыць на Нёмне, ужо блізка ад нямецкай і літоўскай граніц. Гэта стары прыгожы беларускі горад, які дасягнуў асабліва высокага росквіту ў XVІІІ в., калі тут існавала шмат фабрык, сярэдніх і нават вышэйшых школ і іншых культурных устаноў. Тут зьбіраўся пачарзе кожны трэці з польскіх соймаў, тут адбылася і нарада сойму, які падпісаў акт аб другіж падзеле Польшчы (1793 г.). Расійскі ўрад зрабіў Горадню крэпасьцю, якая была зруйнована у час сусьветнай вайны. Прамысловае значэньне Горадня захавала і да гэтага часу. Яшчэ й цяпер там ёсьць буйныя табачныя фабрыкі, мылаварні, цагельні.
Але значна большую вагу мае Вільня (129000 нас. у 1919 г.), старасьвецкая сталіца вялікага Беларуска-Літоўскага княства, якая ляжыць на р. Вяльлі на скрыжаваньні Лібава-Роменскай, Ленінградзка-Варшаўскай і Вільня-Ровенскай чыгунак. Горад гэты ляжыць сярод прастораў, залюдненых беларусамі, але вёрст за 50 на захад ад яго ўжо пачынаюць пераважваць літоўцы.
