Старонка:Географія Эўропы Усходняя Эўропа.pdf/7

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

тае, але часамі бываюць і значныя маразы. Вясна пачынаецца рана і бывае цяплейшай, як у нас; ужо ў сакавіку рунее збожжа, у красавіку пачынаюць красаваць рожы.

Сярэдняя тэмпэратура году ў сярэдзіне краю у Варшаве +7,3º, сярэдняя студзеня -3,4º, сярэдняя ліпеня +18,8º. Ападкі там выпадаюць пераважна ўлетку.

Тут яшчэ могуць расьці тыповыя заходня-эўропэйскія дрэвы, якія ўжо не сустракаюцца на Беларусі і наагул ува Ўсходняй Эўропе: бук, нягной-дрэўка або ціс, эўропэйская ельніца і мадрына, але часьцей спатыкаюцца звычайныя ўсходня-эўропэйскія дрэвы: бяроза, дуб, хвоя, елка.

Лясоў захавалася яшчэ многа, і толькі ў час апошняй сусьветнай вайны, ад якой Польшча моцна пацярпела, значныя прасторы лясоў павысяканы. Асабліва многа лясоў па ледавіковых грунтох на поўначы краю. На поўдні лясы трапляюцца рэдка, а месцам па лёэсавых грунтох, якія на паверхні пераходзяць у чорназемную глебу, расьліннасьць мае характар лесастэпу.

Як у Нямеччыне, гэтак і ў Польшчы гушчыня залюдненьня досыць вялікая, і як там, гэтак і тут на поўдні ў паласе ўзвышшаў вышэйшая, чымся на поўначы.

Большасьць мясцовай люднасьці займаецца сельскай гаспадаркай. Гэтым край нагадвае Ўсходнюю Эўропу. Аднак вартасьць сельска-гаспадарчых продуктаў тут менщая за вартасьць вырабаў нетракапальнай і фабрычнай прамысловасьці. Значыць і паводле асаблівасьцяй гаспадаркі старонка мае пераходны характар, займае сярэдняе месца між Заходняй і Ўсходняй Эўропай.

Ува ўсіх частках краю культура стаіць досыць высока. Амаль-што паўсюды пераважваюць палепшаныя спосабы вырабу зямлі, ужываюцца мінэральныя і зялёныя гнаі, сучасныя сельска-гаспадарчыя прылады. Аднак асьвета, асабліва сярод бяднейшых станаў польскай люднасьці, стаіць яшчэ многа ніжэй, чымся ў Нямеччыне або ў Чэхіі.

Паводле мовы насельнікі краю падзяляюцца на палякоў, немцаў і жыдоў. Немцы жывуць пераважна на поўначы на ўзьбярэжжы Балтыцкага мора. Жыды, як і ў нас на Беларусі, гандлююць па гарадох і мястэчках. Месцам яны захавалі свае даўныя звычаі і жывуць пастарасьвецку. ходзяць у даўгіх вопратках з фалдамі, носяць ярмолкі і пэйсы. Палякі пераважваюць у сярэдняй і ў паўднёвай палосах краю.

Палажэньне краю на мяжы Усходняй і Заходняй Эўропы адбілася і на гістарычным лёсе яго. З даўных часоў тут утварылася самастойная Польская дзяржава, але часамі гэтая дзяржава пашырала свае ўладаньні на захад і далучалася да заходня эўропэйскай сям'і дзяржаў, і наадварот-часамі цягнулася на усход, злучалася ў адно з усходня эўропэйскімі краінамі. У XІ і XІІ вякох Польшча расьцягнулася на захад аж да Лабы.

У XІV-XVІ вякох немцы адціснулі яе за Одэр. Польскі ўрад