- Аднак роўнасьць паверхні павольнасьць бегу большасьці рэк Усходняй Эўропы не дазваляе чакаць, што Ўсходняя Эўропа апярэдзіць Заходнюю на полі карыстаньня так званага "белага вугалю". "Белага вугалю" — рэчнай сілы — ў Заходняй Эўропе многа болей, як ува Ўсходняй, а значыць і ў будучыне прамысловасьць, паколькі яна будзе грунтавацца на каменным і на "белым" вугалі, будзе стаяць вышэй у Заходняй, чымся ўва Ўсходняй Эўропе.
Прыродныя і гістарычныя варункі Усходняй Эўропы спрыялі ўтварэньню у ёй вялізных дзяржаўных організацый. Адсутнасьць горных ланцугоў па сярэдзіне краю, адсутнасьць замкнутых катлін, абкружаных гарамі, даступнасьць і роўнасьць большай часткі краю — перашкаджалі малым дзяржавам Усходняй Эўропы бараніць сваю самастойнасьць. Адны з тутэйшых дзяржаў, як сярэднявяковая Ноўгародзкая рэспубліка, як Літоўска-Беларускае княства і Маскоўская дзяржава, хутка распаўзаліся па раўніне, іншыя лёгка падпадалі пад іх панаваньне. Роўнасьць і аднастайнасьць Усходняй Эўропы спрыялі злучэньню дзяржаўных організацый у адно. Утвораная на ўсходзе Маскоўская дзяржава, якая вырасла ў абставінах цяжкага змаганьня з прыродай і гордамі вандроўнікаў, аказалася наймацнейшай сярод дзяржаўных адзінак Усходняй Эўропы. Яна зламала сілу Ноўгародзкай і Літоўска-Беларускай зямлі, заўладала імі, перакінулася цераз Урал, дакацілася аж да Вялікага акіяву, захапіла Сібір, Туркестан, Каўказ і Ўкраіну. Набыўшы назоў Расійскай імпэрыі, гэтая дзяржава аб'яднала пад сваёй уладай амаль усю Усходнюю Эўропу з Паўночнай і Сярэдняй Азіяй. З усходня-зўропэйскіх зямель толькі Прыкарпацкія краіны заставаліся за межамі Расіі, але затое да яе належалі значныя прасторы ў Польшчы і фінляндыя, якія могуць лічыцца часткам! Заходняй Эўропы. Аднак адзінства Расі трымалася на грубай вайсковай сіле, і пасьля сусьветнай вайны і рэволюцыі 1917 г. ад Расіі адарваліся Польшча, Эстонія, Латвія, Літва і Фінляндыя. Апрача таго Польшча захапіла Заходнюю Беларусь і частку Украіны, а Румынія без вайны і без дагавору з Расіяй заўладала Бесарабіяй (што ляжыць між Днястром і Прутам). Аднак іншыя часткі былай Расіі і пасьля рэволюцыі захавалі ўзаемную сувязь, утварыўшы адзіны Саюз Савецкіх Соцыялістычных Рэспублік, эўропейская частка якога абымае прастору ў 4481000 кв. клм. і мae 105400000 насельнікаў.
Саюз гэты складаецца з 4-х незалежных рэспублік: Расійскай Фэдэрацыйнай, Украінскай, Беларускай і Закаўкаскай фэдэрацыйнай. Кожная з гэтых рэспублік мае права выйсьці з Саюзу і зьвязана з іншымі толькі дагаворам, умовай, паводле якой злучаюцца вайсковыя з гаспадарчыя організацыі рэспублік. Саюзны урад кіруе ўсімі чыгункамі і грашовымі справамі рэспублік.
- Улада у савецкіх рэспубліках належыць да працоўнага люду. Працоўны люд абірае сваіх прадстаўнікоў у гарадзкія і
