Старонка:Беларускі правапіс (1943).pdf/38

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная
вымаўляць вымавіць вымаўлены
высьвятляць высьветліць высьветлены
ухваляць ухваліць ухвалены
узгадняць узгодніць узгоднены.

Правіла 88. Дзеяпрыметнікі прошлага часу залежнай формы як поўныя, так і кароткія, заўсёды пішуцца праз адно н: прачытаная — прачытана, зробленая — зроблена, напісаная — напісана і г. д.

Правіла 89. У дзеяпрыслоўях суфікс -ячы пішацца у тых выпадках, калі дзеяпрыслоўе вытварылася ад дзеяслова ІІ-га спражэньня з канчаткам -яць: ходзяць — ходзячы, носяць — носячы, возяць — возячы, косяць — косячы.


§ 8. Правапіс прыслоўяў

Правіла 90. Прыслоўі з прыйменьнікамі пішуцца зьлітна, прыкл.:

пазаўчора, пазаўтра, пазалетась, назаўсёды, напотым, надарэмна, зьнячэўку, нанава, завідна, поначы, нанач, сосну, сосьмеху, вобземлю, подчас, замуж, за́раз (але: за ра́з забраў), потым, улетку, узімку, зранку, змалку, знадворку, здалёк, удаўжкі, спадыйспаду, зраньня, наўцёкі, навыперадкі, напаверх, бясконца, насустрач, паасобку, патрошку, спрадвеку, спрасонку.

Правіла 91. Калі прыслоўе вытварылася ад прадметніка ці прыметніка, дык каб адрозьніць прыслоўе з прыстаўкаю ад падобнага прадметніка ці прыметніка з прыйменьнікам, трэба кіравацца наступным:

а) слова пішацца асобна, калі пасьля яго стаіць прадметнік у родным склоне: з пачатку дня, з пачатку месяца; але: спачатку чыталі (прыслоўе);

б) калі пры прадметніку ёсьць дапасаваны да яго прыметнік або пасьля прыйменьніка можна паставіць склонавае пытаньне: у ночы зімнія, у восень халодную, у дзень летні; але: гэта здарылася увосень, ехаў уночы (прыслоўе); на палавіну году, але: выканалі работу напалавіну (прыслоўе), выйшлі бяз шуму, бо можна паставіць пытаньне: без чаго? іду дахаты, але: да (чаго?) хаты паўгадзіны хады.

Правіла 92. Прыслоўі з прыстаўкамі у, на, па маюць на канцы е, калі яны вытвараны ад прадметнікаў у месным склоне: уверсе, унізе, неўзабаве, нарэшце, наверсе, папраўдзе, пакрысе.

УВАГА: Слова паводля трэба пісаць з я на канцы, як і для, якое уваходзіць у склад яго. Таксама і посьля, а ня «посьле», як і пад націскам: пасьля́, якое, наагул, лепш ужываць.