Старонка:Беларускі правапіс (1943).pdf/35

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Правіла 78. У формах 1-й асобы множнага ліку дзеясловаў І-га спражэньня канчатак -ём пад націскам і не пад націскам ем, а пасьля зацьвярдзелых пад націскам -ом, а не пад націскам -ам. У дзеясловах ІІ-га спражэньня гэтыя формы маюць канчаткі -ім, -ым.

нясём бу́дзем
ідзём по́йдзем
бяро́м пішам
аро́м ска́жам
глядзім ко́сім
крычы́м гаво́рым.
УВАГА. Дапушчаюцца у І-м спражэньні і формы з зацьвярдзеньнем іншых, не зацьвярдзелых зычных, асабліва пад націскам на канчатку: нясом, вязом, жном, мном (лён), ідом, брыдом, часам: будам, пойдам.

Правіла 79. У 2-й асобе множнага ліку ужываюцца формы для І-га спражэньня пад націскам -яце (яцё), не пад націскам -еце, а пасьля зацьвярдзелых — пад націскам -аце (ацё) і не пад націскам ужываецца форма -аце. У І-м спражэньні гэтыя формы маюць канчаткі пад націскам -іце (іцё), ыце (ыцё), а не пад націскам -іце (ыце).

несяце́(ё) бу́дзеце
ідзяце́(ё) пой́дзеце
бераце́(ё) пішаце
араце́(ё) ска́жаце
глядзіце́(ё) ко́сіце
крычыце́(ё) гаво́рыце

Правіла 80. Формы З-е асобы множнага ліку у І-м спражэньні маюць канчаткі -юць, -уць, у ІІ-м спражэньні -яць, аць.

лію́ць чыта́юць
п‘ю́ць абду́маюць
нясу́ць пішуць
вязу́ць ска́жуць
сядзя́ць ко́сяць
маўча́ць гаво́раць.

Правіла 81. У зваротных дзеясловах да дзеяслоўных формаў дабаўляецца часьціца -ся: вучышся, вучымся, мыюся, мыешся, мыемся, мыецеся і г. д.

Але калі часьціца -ся злучаецца з дзеясловам 3-й асобы адзіночнага і множнага ліку або з інфінітывам, які канчаецца на -ць, дык заміж -цься вымаўляецца і пішацца -цца, з падвойным -ц, напр.: ву́чыцца — ву́чацца — вучы́цца, мыецца — мыюцца і мыцца.