Старонка:Беларускі правапіс (1943).pdf/26

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная
УВАГА. Калі прадметнікі мужчынскага роду маюць форму роду жаноцкага на -а (я): стараста, дзядзька, старшыня, судзьдзя, а таксама паэта, патрыёта, дык такія прадметнікі у назоўным, родным і вінавальным склонах адзіночнога ліку маюць і формы жаноцкага роду: (няма) старасты, дзядзькі, старшыні, судзьдзі, паэты, патрыёты; (бачу) старасту, дзядзьку, старшыню, судзьдзю, паэту, патрыёту.
У давальным, месным і творным склонах адзіночнага ліку гэтыя прадметнікі з цьвярдою асноваю маюць формы мужчынскага роду, а з мяккаю асноваю — формы жаноцкага роду, прыкл.: давальны і месны склон (каму?, аб кім?): дзядзьку, старасту, паэту, патрыёту, але: старшыні, судзьдзі, як: вішні, песьні.
Творны склон: дзядзькам, старастам, паэтам, патрыётам, але: старшынёю, судзьдзёю.
У множным ліку прадметнікі мужчынскага роду з канчаткам а (я) скланяюцца так, як і без канчатку: старасты, старшы́ні, старастаў, старшы́няў, старастам, старшыням і г. д.

Правіла 47’. Пад уплывам беларускіх прыметнікаў на -істы, -ысты — прысадзісты, завівасты, плячысты пазычаныя з чужых моваў прадметнікі на -іст прынялі на канцы ы: арганісты, цымбалісты, гімназісты, сэмінанарысты, сацыялісты; капіталісты.

Гэтыя прадметнікі скланяюцца, як прыметнікі.

Адзіночны лік
Н. сацыялісты, сацыялістая
Р. сацыялістага, сацыялістае
Д. сацыялістаму, сацыялістай
В. сацыялістага, сацыялістую
Т. сацыялістым, сацыялістай
М. аб сацыялістым, сацыялістай
Множны лік
Н. сацыялістыя
Р. сацыялістых
Д. сацыялістым
В. сацыялістых
Т. сацыялістымі
М. аб сацыялістых.

ІІІ. Правапіс некаторых суфіксаў у прадметніках

Правіла 48. а) Памяншальна-ласкальныя прадметнікі маюць суфіксы -ак, -ік, -ык, у якіх галосныя гукі вымаўляюцца ня-