Дзеяслоўнае імя скланяецца так сама, як і кожнае другое імя: стварэньня, стварэньню і г. д.
Дзеяслоўная прыме́та мае рады і скланяецца як прыме́та: чытаючы, чытаючая, чытаючае, чытаючага, чытаючаму і г. д. Але побач з гэтым яна мае часы, як дзеяслоў: цяпе́рашні (чытаючы, ая, ае) і прошлы (чытаўшы, ая, ае; чытаны, ая, ае).
- Увага. Формы на — учы, — ючы — ушы больш старасьве́цкія і кніжныя. У жывой мове ня скажуць, напр., „ад чытаючага чалаве́ка можна шмат вымагаць“, але „ад чалаве́ка, што чытае, можна шмат вымагаць“. У жывой мове скланяюцца толькі формы дзеяслоўнае прымѐты на — ены і — ты: зроблены, зробленага, зробленаму і г. д.; біты, бітага, бітаму і г. д.; бітая, бітае, бітай і г. д.
Дзеяслоўнае прыслоўе мае два часы — цяпе́рашні (чытаючы, лётаючы, пішучы, ходзячы, робячы) і прошлы (чытаўшы, лётаўшы, пісаўшы, хадзіўшы, робіўшы). Дзеяслоўнае прыслоўе не скланяецца і не спрагаецца[1].
§ 80. Дзеясловы есьці, даць, быць маюць асобнае спражэньне.
Лік адзіночны. |
Лік множны. | |||
| 1 ас. | е́м | дам | ямо[2] | дамо |
| 2 ас. | ясі | дасі | ясьцё | дасьцё |
| 3 ас. | е́сьць | дасьць | ядуць | дадуць |
„Ем“ — гэта цяпе́рашні час, „дам“ — будучы час.
„Быць“ мае у цяпе́р. часе толькі форму 3-е асобы адзін. ліку: ёсьць (або кароткае — ё). Будучы час: буду, будзеш, будзе і г. д.
Загадны лад: е́ж, дай, будзь; хай е́сьць, хай дасьць, хай будзе; е́жма, дайма, будзьма; е́жце, дайце, будзьце; хай ядуць, дадуць, будуць.
Другія формы складаюцца звычайна.
§ 81. Задачка 1. Праспрагай у цяпе́рашнім часе і аддзялі рыскаю асабовыя канчаткі дзеясловаў:
