вады і сьвятло далёка-далёка па вадзе льлецца. Неба такое зябкае, сіняе, і па краёх прарэзана ўсё чырвонымі, агнявымі палосамі, і гэтыя палосы ўсё больш блядымі і блядымі робяцца; выплывае месяц; паветра такое зычнае, ці пырхне перапалоханая птушка, ці чарот зашуршыць ад лёганькага ветрыка, ці рыбка плехане ў вадзе, — усё, бывала, чуваць. Па сіняй вадзе падымаецца белая пара, тонкая, празрыстая. Даль цямнее; усё неяк захлынаецца ў тумане, а зблізу ўсё так востра абточана, быццам разцом абрэзана, лодка, бераг, астравы, — бочка якая-небудзь, кінутая, забытая каля самага берагу ледзьледзь вахтуецца на вадзе, галіна ракітавая з пажоўклымі лістамі блытаецца ў чароце, — пырхне чайка запозьненая, то акунецца ў студзёнай вадзе, то зноў пырхне і зьнікне ў тумане, — я заглядалася, заслухвалася, — дзіўна, хораша было мне! А я яшчэ была дзіцянё, дзіця!..
Я так любіла восень, — позную восень, калі ўжо зьвязуць хлеб, скончаць усю работу, калі ўжо ў хатах пачнуцца вячоркі, калі ўжо ўсе чакаюць зімы. Тады ўсё робіцца больш змрочным, неба хмурыцца воблакамі, жоўтыя лісты сьцелюцца дарожкамі па краёх голага лесу, а лес сінее, чарнее, асабліва вечарам, калі спусьціцца волкі туман, і дрэвы мільгаюць з тумана, як волаты, як брыдкія страшныя зданьні; запозьнішся, бывала, на спацыры, застанешся ад іншых, ідзеш адна, сьпяшаешся, — жудасна! Сама калоцішся, як ліст; вось, думаеш, зараз выскачыць хто-небудзь страшны з-за гэтага дупла; між
