Перайсці да зместу

Старонка:Аснаўныя пачаткі арытмэтыкі.pdf/31

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Новапольскія меркі плыўкіх целаў.

Бочка мае 25 гарцаў.
Гарнец » 4 кварты.
Кварта » 4 кватэркі.
Кватэрка » 2 поўкватэркі.

Новапольскія меркі вагі або цяжару.

Цэнтнар мае 4 каменьні або 100 хунтаў.
Камень » 25 хунтаў.
Хунт » 32 лоты.

Некаторыя увагі аб мерках.

У штодзенным жыцьці ўжываюцца яшчэ пэўныя меркі, якія трымаюцца ад старых часаў, а ўласна:
12 штук прадметаў аднолькавых складае 1 тузін,
12 тузінаў»»»вялікі тузін або грос.
Агуркі, галоўкі капусты, снапы і г. д. лічуць на копы.
Капа мае 60 штук.
Снапы яшчэ лічаць на мэндлі (або мэтлі):
Капа мае 4 мэндлі.
Мэндаль мае 15 штук.

Адносіны некаторых меркаў паміж сабой.

Кілёмэтр крыху меншы за вярсту; прыблізна ён роўны 14/15 вярсты.
Мэтр блізка роўны 13/4 локця; наадварот локаць роўны 57 см. 6 мм.
Цаль=2 см. 4 мм.; звычайна бярэцца цаль за 21/2 см.
Гэктар=блізка 2 маргом.
Літр=крыху болей, чым кварта.
Грам важыць крыху болей, чым 15 гранаў аптэкарскіх.

Меркі часу.

Век або стогодзьдзе, сталецьце мае 100 гадоў.
Год » 12 месяцаў.
Год звычайны » 52 тыдні і адзін дзень
або 365 дзён.
Год прыбытовы, высакосны, пераступны » 52 тыдні і два дні
або 366 дзён.
Месяц » 30 дзён.
Тыдзень » 7 дзён.
Пара (суткі) » 24 гадзіны.
Гадзіна » 60 хвілін (мінутаў).
Хвіліна (мінута) » 60 сэкундаў.