Цяперака пытаньне беларуска-польскіх адносін пастаўлена зусім у другую роўню.
Замест Расеі - старой, абноўленай, ці зусім „новай" - Польшча мае прад сабою бушуючае мора комуністычнай рэвалюцыі, жадаючай замацаваць формы „дзяржавы-комуны", з якой вядома, ніякіе згаворы немагчымы і якая не пакіне змагацца за зьдзейсненьне ўсесьветнай рэвалюцыі. Замест цьвёрда ўстаноўленых загадаў ўсемагутнага арзопагу поўная неакрэсьленнасьць, выкліканая Як немагчымасьцю пры сучасных абставінах вырашыць ў поўным аб'ёме „ўсходную проблему", так і разбежнасьцю інтэрасаў саміх суседзяў.
Непадгатаванай Польшчы прыходзіцца вырашаць гэту проблему сам на сам з народамі, якіе на месцы праваліўшайся імпэрыі, заявілі волю да дзяржаўнага існаваньня. Гэткая сітуацыя аказалася шмат адпаведнайшай, чым купля-прадажа ў зацішках дыплёматычных габінэтаў.
Народы аказаліся не так ідэальна сарганізаванымі і не так уступчывымі, як іх старые урады. Разам з гэтым іх нібыто відавочная фізычная слабасьць параджала вялікіе апэтыты і магчымасьці, шырыла для Польшчы палітычные гарызонты, надзіла здзейсненьням аграмадных, амаль што не ўсесьветнага значэньня плянаў.
Пад націскам шпаркіх палітычных падзей, польская мысьль пачала нэрвова шукаць патрэбные словы, апрацоўваць адпаведные новаму часу концэпцыі. І першае, што сустрэнулося на шляху гэтых спроб, была Беларусь.
Прыблізна за два гады да таго моманту, калі
