Матчын дар (1929)/На чужыне/24

З пляцоўкі Вікікрыніцы
23. З песьняў няволі 24. ⁂ За тысячу вёрст ад радзімага краю
Верш
Аўтар: Алесь Гарун
1929 год
25. ⁂ Эх, сягоньня, ў гэту ночку
Іншыя публікацыі гэтага твора: За тысячу вёрст ад радзімага краю…

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




24.


∗     ∗

Вечнай памяці Т. Г. Шаўчэнка.

За тысячу вёрст ад радзімага краю,
У стэпу, пустэчы бязьлюднай,
Сумуець казак па загубленым раю,
Па маці-Украіне цуднай.

Няма яму волі, пад вартаю пільнай
Начуе, і днюе, і ходзіць,
Ніводнай ня мае людзіны прыхільнай,
Самотна дзянёчкі праводзіць.

А думка, як віхар, імчыцца, нясецца
Ад берагу мора Аралу
На родну старонку, дзе вораг сьмяецца
І ўсіх абдзірае памалу.

Ў душы яго ласка, каханьне малююць
Пакутніцы вобраз бяз сказы.
Ах, мучаць Украйну, рабуюць, ганьбуюць!..
Імчацца, нясуцца абразы:

„Вее вецер, сонца грэе
На стэпу шырокім,
Што відаць здалёк, чарнее
Дзе курган высокі?
Сьляпы гэнам на бандуры
Перабэньдзя грае,
Аб казацтве, аб гэтманстве
Сам сабе сьпявае:
— „Ой лунала наша слава,
Аж у звоны білі!
Меч гэтманскі і булава
К каралям хадзілі.
Мелі славу, мелі долю,
А цяпер прапала;
Мелі шчасьце, мелі волю,
А цяпер ня стала.
Стогнуць, плачуць стэп і людзі
Пад чужой рукою.
Вораг цёмны ўсьсеў на грудзі,
Не даець спакою.
Дзе, Багдане, слаўны Хмелю,
Дзе ты? Адгукніся!
За народ наш, за Ўкраіну,
Браце, заступіся!“
Сонца грэе, вецер вее,
Па стэпу разносіць
Тыя словы залатыя, —
Да касцоў даносіць.
Ўчулі людзі праўды слова, —
Засьпявалі ціха
Аб тым зьдзеку-паняверцы,
Панаваньні ліха.
Пан аконам — бочка піва, —
Цівуны у злосьці:
„Нуж-ма, хлопцы, жыва, жыва!
Бо зьдзяром да косьці!“
Сорам, coрaм! Люд пакорны
Галавой схіліўся.
Пане, пане, — гадзе чорны,
Каб ты з сьвету збыўся!..

Адна за аднэю праносяцца зьявы,
Мігцяцца бясспынна абразы, —
Нявольнічы побыт і сьлёзы крывавы
І зьдзек глузаваньня, уразы.

Туды да няшчасных у думцы сягае
Пясьняр гэніяльны прыгону,
І богу на небе любіць прысягае
Народ свой, — любіці да скону.

Увагі[правіць]

24. За тысячу вёрст ад радзімага краю…

4 і 15 рр. „Укра̀іне“ і „Украйну“ зам. „Украі́не“ і „Украі́ну“ — гл. заўвагу да № 9.

Да 17-га радка вершу („Вее вецер, сонца грэе“) у выданьні 1918-га году дадзена зноска: „Узьлюбёны абраз Т. Г.“.