Завіруха (1929)/Пад крыжам

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Незнаёмы Пад крыжам
Верш
Аўтар: Міхась Чарот
1929 год
Песьня беларуса
Іншыя публікацыі гэтага твора: Пад крыжам (Чарот).

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




ПАД КРЫЖАМ

Ля вёскі ўбогай і богам забытай
Крыж згніўшы, схіліўшысь, стаіць
І восямі зьнізу увесь абабіты,
Чуць вецер павее — дрыжыць…

Ад гэтага крыжа дарогі дзьве ўюцца:
Адна йдзе на захад, другая — на ўсход;
На гэтых дарогах заўсёды снуюцца
Людзі чужыя, — то ўзад, то ўпярод.

А вёскі убогай, нібы і ня бачаць,
І як там жывецца — хто знаў?
З голаду, холаду людзі там плачуць,
Кожны там долі шукаў.

А доля загінула, як-бы у моры…
„Сонца, заглянь і да нас!“
Людзі крычалі… А вецер гавора:
„Крыж толькі знае аб вас!“

Але пачалася вайна між людзямі,
Пачалі ўсе праўды шукаць.
І як-жа шукалі? З агнямі, з мячамі,
А праўды нідзе й ня відаць.

Убогую вёску, што ціха стаяла,
Чужынцам прышлось дзе бываць,
Таксама вайна зруйнавала, —
Ня можна было і пазнаць.

А людзі тэй вёскі, каб долі шукаці,
Пакінулі родны загон,
Забыліся нават аб роднай тэй хаце,
За шчасьцем пашлі уздагон.

Застаўся у вёсцы адзін толькі ўбогі,
Сьляпы і старэнькі, чуць жыў,
Ён вышаў пад крыж, дзе дарогі, —
Жыцьцё ўсё пад крыжам ён быў.

Па гэтых дарогах, што з вёскі ляжалі,
Прыходзілась шмат раз ісьці,
Кійком апірацца, каб ногі дзяржалі,
І горбу за плечмі нясьці…

Добра ён ведаў чужую краіну,
Як смачна з чужынцамі жыць,
І кажа убогі: „Лепш з голаду згіну…
Пакінуць кут родны мне сэрца баліць“.

Ён стаў на калені, абняў крыж рукамі,
І моцна маліцца пачаў;
Росячы траўку сваімі сьлязамі,
Вось што убогі казаў:

„О, краю мой родны, усімі забыты!
Я сын твой, цябе не забыў.
Хай буду я куляй варожай забіты,
Ня кіну таго, хто паіў і карміў.

Ня кіну ніколі цябе, мая вёска!
Пад крыжам лепш лягу ў зямліцы сваёй!“
Ён доўга маліўся… За сьлёзкаю сьлёзка
Ліліся, як дожджык, з вачэй…

А раніцай людзі ішлі ля дарогі
І бачаць, хтось мёртвы ляжыць…
Абняўшы крыж моцна, памёр там убогі,
Чужынцам ня хочучы быць…

1919 г.