Водгульле (1922)/Мацерына прычытаньне

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гора мацеры Мацерына прычытаньне
Верш
Аўтар: Якуб Колас
1922 год
На адзіноце
Іншыя публікацыі гэтага твора: Матчына прычытаньне.

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




МАЦЕРЫНА ПРЫЧЫТАНЬНЕ.

Верхам крыжастым узьняўшысь высока,
Хмурыя елкі панура шумяць;
Дзе-ня-дзе вынікне дуб адзінока,
Дзе-ня-дзе вязы, як вежы, стаяць…

Дзікае месца! ўсё лесі балоты,
Купін мільёны, кусты лазьняка;
Боязна шэпчуць ў балоце чароты,
Глуха, трывожна шуміць асака.

Лозы і травы штось цёмнае баюць.
Што? невядома для нашых вушэй,
Нутры, лясныя спрадвеку хаваюць
Нейкую тайнасьць ад вока людзей.

Чорная грэбля лягла срэдзь балота,
Хвэраст, бярвеньні, як рэбры, тырчаць
Грэбля паггная, гразь і плюхота,
Мова нядобрая ходзіць пра гаць.

* * *

Каля грэблі за балотам
Людзі начавалі;
Пж з-пад Пінска шлі пяхотам,
Таварыну гналі.

Сутунела, Ў цёмным лесе
Галасілі совы.
Нікла ў змроку ўсё Палесьсе,
Бор драмаў вяковы,

На балоце з чаратамі
Лазьнякі шапталі,
Дзесь у пушчы за дубамі
Пугачы крычалі.

Месяц бледны срэбрам ліўся
Ў нетры ночкі шэрай.
Люд гудзеў і варушыўся
Заняты вячэрай.

А касьцёрчык так прыветна.
Мігацеў, сьвяціўся,
І над лесам чуць заметна
К небу дым ўзнасіўся.

Залатымі матылькамі
Іскаркі ляталі
І высока над лістамі
Гасьлі, прападапі.

Зоркі ціха мігацелі,
Разубраўшы неба.
Вось, вячэраць лідзі селі—
Не хваціла хлеба.

— Слухай, Пётра: зьбегай к маме
Возьмеш хлеба, сала—
(А за грэбляй між лясамі
Іх сяло стаяла).

Так дзед кажа да Пятруся,
Хлопчыка малога.
— Калі-ж, дзедка, я баюся
Злыдзеня ліхога.

— Сьмейся, хлопча: мы-ж тут блізка.
А там зараз хаты;
Чуць што зьмерклась, месяц нізка,
Чуй—пяюць дзяўчаты —

* * *

Месяц вышай ўсё ўсплывае,
Поўнач недалёка;
Вось і сітца чуць мігае—
Ледзьве злозіш вокам.

Позны час, але ня сьпіцца
Базылю старому:
— Што, магло-б там прылучыцца
Пятрусю малому?

Што дагэтуль ня прыходзіць?
Час вярнуцца з даму,
Думка ў дзеда думку родзіць,
Неспакой старому.

— Пётра дома?—дзед спытаўся:—
Тыя пазіраюць.
І трывога, рух падняўся.
— Го-го-го!—гукаюць.

Сярод грэблі, між бярвеньня,
Вось гразёй заліты—
Божа мілы! вось здарэньне!—
Як-бы кім забіты,
Трупік Пётры знайшлі людзі,
Што ганялі стадка.
Прыйшла маці, б'е у грудзі,
— Ой, дзіця, дзіцятка!

Мой сыночак, залаценькі!
Ой, ачнісь, зірні ты!—
А ён, бедны, няжывенькі,
Вочачкі закрыты.

* * *

З таго часу, чалавеча,
Толькі ночка гляне,
На тэй грэблі голас нейчы
Прычытоўваць стане—

На тым месьце, дзе маленькі
Быў Пятрусь забіты—
— Мой сыночак, залаценькі!
Ой, ачнісь! зірні ты!

19/IX 1910 г.