Rodnyje zierniaty (1916)/IV/Našy pradziedy sławianie
| ← Światahor | Našy pradziedy sławianie Гістарычная праца Аўтар: Вацлаў Ластоўскі 1916 год |
Ab našych pradziedach biełarusach → |
Прапануем да спампаваньня!
Našy pradziedy sławianie.
Biełarusy naležać da wialikaj sławianskaj siamji narodoŭ, da sławianskaho plemi. Usie narody sławianskaho plemi — i Biełarusy, i Ukraincy, i Rasiejcy, i Palaki, i Čechi — radnia sabie i pa krywi i pa mowie, jakoj haworyć, bo ŭsie hetyje narody majuć supolnych pradziedoŭ — sławianoŭ, ad katorych usie jany pajšli.
Sławianie to było plemia charaktaru łahodnaho, cichoha, ŭ doma haścinnyje, ŭ ludziach abyčajliwyje, pry hetym pracawityje, a ŭ wojnach śmiełyje i ćwiordyje. Sławianie lubili muzyku, śpiewy i hulni. Ahulnymi sprawami kirawała ŭ ich ahulnaja rada — wieče. Na wieče schadzilisia tolki stałyje ludzi — «mužy», i jany ŭsiakije sprawy razbirali, ŭsim kirawali i sudy sudzili.
Sławianie nie znali chryścijanskaj wiery, a dumali i wieryli, što świetam usim kiruje mnoha roznych bahoŭ. A za bahoŭ jany mieli ŭsielakije siły pryrody: hrom i małanki nazywali boham Piarunom, sonce i światło — Dažboham, niebo — Swaroham, ahoń — boham Chorsam, wietry — Strybohami. Boha, katory apiekawaŭsia skacinaj, zwali Wołasam; boha wiasny zwali Jaryłam, bahiniu ščaścia, wiasny i krasy zwali Ładaj.
Aprača hetaho sławianie wieryli, što ŭ wadzie žywuć Rusałki, ŭ lesi — Lesawiki, ŭ chatach — Chatniki i inš.
Siarod zimy światkawali sławianie świata Kalady, jak nadchodziła wiesna, śpiewali wieśnianki i sławili Jaryłu i Ładu; siarod leta światkawali Rusalny tydzień, a najdaŭžejšy dzień u leci światkawali światam, katoraje zwali Kupalle.
Niaboščykoŭ zakapywali ŭ ziamlu, abo palili na wysokim hrudzie. Nad niaboščykami nakapywali mahiły i na mahiłach spraŭlali pa pamieršych paminki, katoryje nazywali tryznami. Na tryznach spaminali niaboščyka, układali i śpiewali ab im pieśni, pili i jeli.
Sławianie ratajstwam zajmalisia mała, a najbolej łowami dy bortnictwam (pčalnikoŭstwam). Tady ŭ nas było mnoha lasoŭ, a ŭ lasoch bahata roznaho źwiera i dzikich pčoł. Z miodu sławianie sycili pjanuju pitu, zwanuju tak sama miodam. Miodam častawali haściej i pili jaho ŭ światy i na roznych bankietach.
Ot ad hetaho sławianskaho plemi i pajšli ŭsie, skolki ich jość, sławianskije narody. Dziela taho i mowy ŭsie sławianskije padobny adna da adnej i zwyčai i charaktar.
Sławianskich narodoŭ ciapier mnoha, a daŭniej sławianie dzialilisia ješče na bolej, čym ciapier, plamion. Kožnaje plemia sławianskaje mieło swaju ziamlu i žyło swaim asobnym żyćciom.