Pieršyje malitwy (1918)/Karotki katechizm
| ← Z Bohasłužeńnia | Karotki katechizm Катэхізіс Аўтар: Васіль Раманаў 1918 год Пераклад: Вацлаў Ластоўскі |
Прапануем да спампаваньня!
Karotki katechizm.
Pytańnie. Jakaja nawuka samaja patrebnaja dla ŭsiakaho čeławieka?
Atkaz. Nawuka Chryścijanskaja.
Pytańnie. Čamu jana patrebna?
Atkaz. Tamu, što wiadzie da Boha, da wiečnaho zbaŭleńnia, abo inačej kažučy, da wiečnaj ščaśliwaści.
Pytańnie. Jak možna pryblizicca da Boha?
Atkaz. Myślami, žadańniami i učynkami.
Pytańnie. Chto prybližajecca myślami da Boha.
Atkaz. Toj, chto molicca Jamu.
Pytańnie. Chto prybližajecca da Boha ŭčynkami?
Atkaz. Toj, chto pastupaje pa woli Bożaj: pa zakonu Božamu.
Ab Bohu.
P. Dzie znachodzicca Boh?
A. Na niebi, na ziamli, u światym chramie i na kožnym miejscy.
P. Atkul my wiedajem ab Bohu?
A. Z atkryćciej Božych, što Jon atkryŭ ludziam ab Sabie.
P. Što-ž Jon atkryŭ nam ab Sabie?
A. Što Jon jość Duch Wiečny, Jadyny u troch Asobach, Ŭsiomahučy, Pramudry, Miłasierny, Ŭsiudybytujučyj, ŭsio bačyć i wiedaje, nawat našy myśli i pačućcia, što Jon stwaryciel i Ŭsiodziaržyciel ŭsiaho świetu.
P. Ci možem my bačyć Jaho?
A. Nia možem, tamu, što my hrešnyje i tamu, što Jon biascieły i niewidomy.
Ab Swiatoj Trojcy.
P. Jak nazywajecca Hospad Boh, Adzin u Troch Asobach?
A. Praświatoj Trojcaj Adnaistaj, Žywatwaračaj i Niepadzielnaj.
P. Jak nazywajucca Asoby Praświatoj Trojcy?
A. Boh Ajciec, Boh Syn, Boh Duch Swiaty.
P. Ci jość chto spamiž ich staršy?
A. Nie, ŭsie roŭny.
P. Cym-že rožniacca Asoby Praśw. Trojcy?
A. Syn Božy rodzicca ad Boha Ajca, Duch Swiaty pachodzić ad BohaAjca, a Boh Ajciec nia rodzicca i nie pachodzić ad druhoj Asoby.
P. Ci možem my zrazumieć Traistasć Adzinaho Boha?
A. Zrazumieć hetu tajnicu my nia ŭ siłach; ale tak atkryŭ nam Hospad Boh.
P. U čym možna bačyć padobnasć traistaści?
A. Niejkuju padobnasć traistaści my bačym u čeławieku: u nas josć rozum, słowy i pastupki, ale u ich nia try čeławieki, ale adzin; majemo dušu, cieło i žyćcio ale jany nia try, a adzin čeławiek.
Ab Synie Božym.
P. Jak ješče nazywajecca Syn Božy?
A. Hospad Iisus Chrystos, Zbawiciel, Bohačeławiek, Boh-słowo, Atkupiciel.
P. Čamu nazywajecca Zbawicielam?
A. Tamu, što dziela našaho zbaŭleńnia radziŭsia na ziamli, pryniaŭ múki za nas i darawaŭ wieručym u Jaho ščaśliwasć wiečnuju.
P. S kaho radziŭsia Syn Božy na ziamli?
A. S Praświatoj Dziewy Maryi, mocaj Ducha Swiatoha.
P. Dzie radziŭsia?
A. U ziamli Palestynskaj, u miescie Wiflejmie.
P. Kali?
A. Pośle stwareńnia świetu za 5508 hadoŭ.
P. Što pakinuŭ na ziamli Zbawiciel?
A. Swaju światuju nawuku, światuju Cerkwu i zbaŭlajučyje sakramanty.
Ab Światych.
P. Akrom Hospada Boha i Praświatoj Boharodzicy kaho my čcim?
A. Światych aniełoŭ i sprawiadliŭcoŭ Božych.
P. Chto takije anieły?
A. Duchi niabiesnyje, wiestniki Božyje, našy wartaŭničyje.
P. Chto światyje sprawiadliŭcy?
A. Sprawiadliwyje ludzi, jakije žyli świata na ziamli, jany znachodziacca prad Boham i molać Jaho za nas.
P. Jakže jany znachodziacca prad Boham, kali jany pamierli?
A. Duša nieśmiarotnaja i pamirać nia može; paśla žyćcia na ziamli duša idzie na sud Božy za usie swaje učynki, słowy i myśli, paśla idzie na žyćcio wiečnaje pawodle jaje zasłuh.
P. A što bywaje s ciełam światych sprawiadliŭcoŭ?
A. Cieły mnoha jakich światych Boh zachowywaje niatlennymi i praz ich daje uzdaroŭleńnia i mnoha jakije cudy.
Ab wiery.
P. Jak nawučycca dahadžać Bohu?
A. Wieraj u Boha.
P. Što značyć wiera?
A. Byćcio dušy z Boham, paznańnie Jaho i žyćcio pawodle zahadoŭ Jaho.
P. Jakaja naša wiera?
A. Chryścijanskaja, prawasłaŭnaja.
P. Čamu nazywajecca Chryścijanskaj?
A. Tamu, što wieru našu ustanawiŭ sam Hospad Iisus Chrystos.
P. Čamu nazywajecca prawasłaŭnaj?
A. Tamu, što wučyć prawilna słužyć Hospadu Bohu, jak zapawiedaŭ Zbawiciel, Swiatyje apostały i sprawiadliŭcy Božyje, umudronyje Ducham Swiatym.
P. Čaho-ž nawučaje nas, naša wiera?
A. Ceić Tryadzinaho Boha, lubić usiakaho čeławieka, jak samoha siabie, šanawać światuju Cerkwu, wypaŭniać sakramanty, žyć sprawiadliwa, spasobicca da suda Božaho i žyćcia wiečnaho, zwiertajučysia ŭsiej dušoj da Boha.
Ab malitwie.
P. Jak nazywajecca zwiertańnie da Boha?
A. Malitwaj.
P. Jak treba malicca?
A. Usiej dušoj, zwierchnie i ŭnutrenna.
P. Ab čym my molimsia?
A. Prosim Hospada Boha, dziakujem i wychwalajem Jaho.
P. Dzie treba malicca?
A. U domu i na ŭsiakim miejscy, ale asabliwa ŭ światym chramie.
P. Kali treba malicca.
A. Ranicaj, wiečeram, pierad ježaj i pośle ježy, u pačatku i ŭ kancy ŭsiakaj dobraj sprawy i wa ŭsiaki čas.
P. Da kaho my zwiertajemosia u malitwie?
A. Da Hospada Boha, Praświatoj Boharodicy, Swiatych Aniełoŭ, sprawiadliŭcoŭ Božych.
P. Za kaho my molimsia?
A. Za siabie, za baćkoŭ i swajakoŭ, za staršyznu našu, za dabradziejoŭ i kryŭdnikoŭ našych, za dobrych i błahich, za zdarowych i chworych, za žywych i pamieršych i za ŭsich chryścjanoŭ.
P. Što robim my zwierchnie pry malitwie?
A. Wymaŭlajem słowy malitw, kładziem znak kryža, stanowimsia na kaleni i addajem pakłony Hospadu.
Ab światych ikonach.
P. Pierad čym my molimsia doma i ŭ cerkwi?
A. Pierad św. ikonami.
P. Što nazywajecca ikonami?
A. Swiatoje wyabražeńnie Hospada Boha, Praświatoj Boharodzicy, Aniełoŭ i sprawiadliŭcoŭ Božych.
P. Na što patrebny św. ikony?
A. Dziela napaminańnia ab Bohu, ab sprawach Jaho i ab dahadžańni Jamu. Praz św. ikony nia redka Boh daje dziŭnuju pomač i uzdaroŭleńnia, hetkije ikony nazywajucca cudatwornymi.
P. Jak treba abchodzicca z ikonami?
A. Aświačać ich, chawać u čystacie i ŭ pašanie, prystupać da ich z nabožnaściu. Jak daražym my wyabražeńniami blizkich ludziej, azdablajem i chawajem ich, hladzim na ich z lubaściu, tak, i bolej ješče, treba čcic światyje wyabražeńnia Hospada i światych Jaho.
P. Jak malicca pierad św. ikonami?
A. Nabožna, sa świadomaściu, što my molimsia nie samomu wyabražeńniu, a Hospadu Bohu.
P. Što ješče čynim my pierad św. ikonami?
A. Zapalajem świečy i lanpady, kadzim, na nak našaj ščyraści i haračaj lubowi da Boha.
P. Što aznačaje znak kryža?
A. Našu wieru ŭ Hospada Iisusa Chrysta, zbawiŭšaho nas praz múku na kryžu.
P. Jak treba kłaści znak kryža światoha?
A. Tak-že nabožna jak i malitwu, bo znak kryža jość toje-ž što i malitwa, tolki wyjaŭlenaja nie adnymi słowami a i znakam.
P. Čym robim my znak kryža?
A. Rukoj złoženaj tak, kab try palcy byli złučeny razam, a dwa prychileny da dałoni.
P. Što heto aznačaje?
A. Što Boh adzin, ale ŭ troch asobach, i što Chrystos Zbawiciel jość Boh i čeławiek.
P. Dzie kładziem znak kryža?
A. Na čało, na hrudzi, i na abodwy plačy.
P. Dziela čaho tak?
A. Prosim Boha aświacić naš rozum, našy pačućcia i ŭčynki, kab dumać, čuć i čynić tolki miłaje Bohu.
P. Jak ješče čcim sw. kryž?
A. Stawim jaho ŭ haspodzie, nosim na hrudzioch, pakłaniajemsia pierad im, całujem, azdablajem im światyni, staŭlajem na mahiłach i ŭsio heto čynim kab učcić Raspiataho Hospada,
P. Jak prystupać da caławańnia kryža.
A. Nabožna pierechryściŭšysia i ŭspaminajučy mùki Chrystowy.
P. Kali uskładajecca na Chryścijanina kryž?
A. Pry światym chryščeńni, a pry pachawańni dajecca kryž u ruki.
Chryścijanskaje imie.
P. Akrom kryža što ješče dajecca čeławieku pry chryščeńni?
A. Anieł-wartaŭnik, abierehajučyj čeławieka pry žyćci, a pa śmierci addawajučyj dušu jaho Bohu. Pry hetym dajecca i chryścijanskaje imio na ŭsio žyćcio ziamnoje i na ŭsiu wiečnaść.
P. Čyjo imie dajecca pry chryščeńni?
A. Swiatoha sprawiadliŭca Božaho jaki budzie wučycielam i zastupnikam pierad Boham.
P. Jak čcić światoha sprawiadliŭca, imie katoraho nosiš?
A. Wymaŭlać imie jaho prawilna, pryzywać u malitwie, čcić, dzień pamiaci jaho, staracca žyć tak, jak jon žyu za žyccia.
Ab światach.
P. Ci ŭsie dni anakowa prawodzim?
A. Šesć dzion pracujem, a adzin paświačajem Hospadu Bohu.
P. Jaki dzień paświačajem Hospadu Bohu.
A. Niadzielu.
P. Čamu?
A. Dzielataho, što ŭ hety dzień uwaskros Zbawiciel i ŭ hety ž dzień Hospad pačaŭ twaryć świet, i świet bytcym uwaskros z niabytu.
P. Akrom Niadziel, jakije bywajuć światy siarod hodu?
A. Hospadawy, Baharodzičnyje i światych Božych.
P. Jakije wažniejšyje światy siarod hodu?
A. Swietłaje Uwaskresieńnie Chrystowo, Pascha, światkujecca wiasnoj u pieršuju maladzikowu niadzielu, i 12 asobnych świat:
Chryščeńnie Hospadawo 6 Studnia.
Strecieńnie Hospadawo — 2 Lutaho.
Błohawieščeńnie Praświatoj Dziewy Maryi — 25 Marca.
Ŭchod Hospadoŭ u Jeruzalimu — za tydzień da Paschi.
Uwazniesieńnie Hospadawo — u 40 wy dzień paśla Paschi.
Preabražeńnie Hospadawo 6 žniŭnia.
Uspieńnie Praświatoj Boharodzicy — 15 žniŭnia.
Naradžeńnie Praświatoj Boharodzicy — 8 wiereśnia.
Uzniaćcie Swiatoha Kryža — 14 wiereśnia.
Uwiedziny ŭ Chram Praświatoj Dziewy Maryi — 21 listapada.
P. Dziela čaho ustanoŭleny światy?
A. Dziela praslaŭleńnia Hospada i zbaŭleńnia duš malitwaj i światymi učynkami.
P. Kali bywaje paminańnie pamieršych?
A. U štodziennaj malitwie, a takže ŭ soboty kožnaho tydnia, asabliwa u soboty — pierad 26 kastryčnika, na syrnym tydni, u wialiki post i pierad światam światoj Trojcy.
Ab pastoch.
P. Jakije bywajuć pasty?
A. Adnadziennyje i doŭhije.
P. Kali bywajuć adnadziennyje pasty?
A. U sieredu i piatnicu u kožnym tydni (akrom tydnioŭ: Usiojednaho, Syrapusnaho, Wialikodnaho, Troickaho i at Kalad da Wadochryšča) pierad światami. Wadochryščem 5 studnia; ŭ dzień sciaćcia światoha Jana Pradwieśnika (Chryściciela) — 29 žniŭnia; u świato Uzwižeńnia česnaho Kryža, 14-ho wiereśnia.
P. Jakije doŭhije pasty?
A. 1 — Wialiki Post „čatyrydziesiatnica“, pierad Wialikadniem.
2. — Apostalski, „Piatrowica“, pierad światam Pietra i Paŭła.
3. — Spasoŭski, abo „Pračyścienski“ pierad Uśpieńniem Božaj Maci.
4. — Kaladny „Pilipoŭski“ pierad Naradžeńniem Chrystowym (Kaladami).
P. Dziela čaho patrebień post?
A. Dziela ŭzmacawańnia i ačyščeńnia dušy.
P. Jak treba paścić?
A. Strymliwajučysia ad lišniaj strawy, ad usiakich hrachoŭ, molučysia, kajučysia i prynimajučy Sakramanty Swiatoha Pryčaścia.
Ab Sakramantach.
P. Što nazywajecca Sakramantam (tainstwam)?
A. Ustanoŭlennyje Hospadam światyje čyny ŭ jakich niewidoma padajecca praświada Božaja.
P. Skolki Sakramantoŭ i jakije?
A. Sakramantoŭ siem: Chryščeńnie, Mirapamazańnie, Pryčaście, Kajańnie, Duchoŭny stan (świaščenstwo), Žanidźba i Alejapamazańnie.
P. Jakaja praświada padajecca ŭ kožnym sakramancie?
A. U Chryščeńni — praświada uzradžajučaja dla žyćcia ŭ Chryście,
U mirapamazańni — ukreplajučaja siłaj Božaj;
U pryčaśćci — złučajučaja wieručych Chrystom,
U kajańni — padajecca darawańnie hrachoŭ;
U Swiašćenstwie — praświada, aświačajučaja na słužeńnie cerkwi;
U žanidźbie — błohasłaŭleńnie siamiejnaho žyćcia;
U alejepamazańni — praświada wylečalučaja s chwaroby.
P. Kali wypaŭniajecca kožny sakramant?
A. Chryščeńnie i Mirapamazannie pa naradžeńni čeławieka, raz u žyćci;
Pryčaście — z malenstwa i praz usio žyćcio;
Kajańnie — at siami let ad rodu;
Swiaščenstwo — pry paświačeńni na słužeńnie cerkwi;
Wienčańnie — pry žanidźbie;
Alejepamazańnie pry chwarobie.
P. Jakije sakramanty ŭžo spoŭnieny nad wami?
A. Čatyry: Chryščeńnie, Mirapamazańnie, Pryčaście i Kajańnie.