Niezabudka (1918)/I/Chata

← Laniwy cyhan

Chata Навукова-папулярны артыкул Аўтар: Вацлаў Ластоўскі 1918 год

Maja chatka →

Прапануем да спампаваньня!

Chata.

Ludzi žywuć u chatach. Koždaja chata maje adnu, abo i bolej światlic. U światlicach žywuć ludzi, Časć chaty zajmanaja światlicami nazywajecca haspoda. Koždaja światlica maje čatyry ściany, stol, pamost, dźwiery, wokny i pieč. Pamost robiać z doščak. Pieč murawanaja. Jana ahrewaje chatu. Dźwiery i wokny z drewa. Šyby ŭ woknach sa škła. U chaci jość stoł, ławy, usłon, šafa, skrynia i łožki. Na ścienach wisiać abrazy i lusterko.

Wialikije chaty bahatych ludziej nazywajuć: dom, pałac, charomy. Domam zawuć chatu złoženuju z mnoha światlic. U damoch światlicy bywajuć złučeny ŭ adnu haspodu, abo padzieleny na niekolki haspod. U bahatych ludziej światlicy pryazdobleny: ścieny malawanyje, pamosty waskawanyje i prykryty kilimami. Strawu warać bahatyje ludzi ŭ asobnaj światlicy — piekarni. U piekarni apryč wialikaj warystaj piečy jość plita z duchoŭkaj. Kala piečy ležać drowy, kačerha, ščypcy. U piekarni mnoha ŭsielakaho načyńnia. Jość tam wiodry, konaŭki, harščki, miski, paŭmiski, talerki, harłačy, słoiki, šklanki, spodki, maźdžer s taŭkačykam, ciorka, salonka, siekač, nažý i wiłcy, pałoniki, łyžki, čarki i inšaje.
U chatu ůchodziać praz khanak, prysionak i sieni. S sianiej jość dźwiery ŭ kamoru, abo istopku. Tut haspadynia pierachowywaje chleb, muku, sało, małočywo i ŭsiakuju inšuju žyŭnaść. U sianioch, u pamošcie jość dźwiery ŭ porub. Pa schodach idziecca ŭ jaho. Tut ssypana bulba, buraki, brukwa, morkwa, kapusta. S sianiej ješče adny schody wiaduć na harù. Tam sušać bializnu.
Swiatlicy, piekarnia, kamora, sieni znachodziacca ŭ siaredzinie domu. Prysionak i khanak prybudawany da jaho. Stanuůšy pierad domam bačym ścieny, dźwiery, wokny, strechu i komin. Damy budujuć z drewa, cehły, i kamieńna. Strechi bywajuć s sałomy, z hontu, dranic, blachi i kachli. Adny damy nizkije, inšyje majuć pa dwa — try i bolej — pawierchi.
Da budawańnia damoŭ treba cieślaroŭ, mularoŭ, ślesaroŭ, šklaroŭ, kamienaciosaŭ, malaroŭ, stalaroŭ i ich pamočnikaŭ. Chaty pawinny być prastornyje, suchije, jasnyje, čystyje i ciopłyje. U chatach ciesnych, ciomnych, wochkich i nieachajnych niezdarowa žyć.