Historyja świataja abo Biblijnaja Staroha Zakonu (1930)/Uwodziny ŭ św. historyju
| ← Pradmowa i metodyčnyja ŭwahi | Uwodziny ŭ św. historyju Падручнік сьвятой гісторыі Аўтар: Вінцэнт Гадлеўскі 1930 год |
I čaść. Stwareńnie świetu. Pieršyja ludzi → |
Прапануем да спампаваньня!
U ŚW. HISTORYJU.
Uziaŭšy ŭ ruki hetu knižku, my na pieršaj staroncy čytajem: „Historyja świataja abo Biblijnaja Staroha Zakonu". Hetyja słowy buduć moža dla niekatorych niezrazumieły i zatym treba ich wyjaśnić.
Sto takoje historyja?
Historyja — heta jość wierny raskaz ab usim tym, što daŭniej rabilasia. Kali ludzi raskazwajuć abo apisywajuć daŭniejšyja časy, to ich raskaz abo apisańnie my nazywajem historyjaj. I woś u hetaj knižcy jdzie raskaz ab tym, što daŭniej rabilasia, što dzieilasia za tysiačy hadoŭ na ziamli - i dziela hetaha apisannie ŭ hetaj knižcy zawiecca historyjaj.
Ale čamu heta historyja zawiecca świataja?
Bo tut apiswajecca nia tolki ab tym, jak daŭniej žyli ludzi j što jany rabili, ale pieradusim haworycca ab tym, što Boh rabiŭ dla ludziej i jakija adkrywaŭ dla ich tajnicy. Tutaka haworycca, jakaja ŭ ludziej była wiera, jak jany adnosilisia da Boha, što Boh im zahadywaŭ — i woś dziela taho, što tut haworycca ab światych rečach i asobach, heta historyja zawiecca świataja. Dyk świataja Historyja — heta jość wierny raskaz ab tym, jakija Boh abjaŭlaŭ ludziam praŭdy i jak ludzi adnosilisia da Boha; dziela hetaha Historyja Świataja časta zawiecca Historyjaj Božaha Abjaŭleńnia.
Historyja świataja jašče časam zawiecca Biblijnaj, a heta zatym, što jana ŭziata z wialikaj knihi, jakaja zawiecca Biblija, abo światoje Pisańnie. U Biblii apisana toje, što Boh abjaŭlaŭ ludziam praz usie wiaki; ale tamu, što Biblija nadta wialikaja kniha i wučycca z jaje było-b wielmi trudna, to wybrali z jaje ŭsio, što wažniejšaje i złažyli małuju knižku, jakaja zawiecca: „Historyja świataja abo Biblijnaja". Z hetaj knižki kožny moža wučycca biez wialikaj trudnaści.
A čamu heta Historyja św. zawiecca Staroha Zakonu? Ci jość jašče Nowy Zakon?
Tak, jość. Treba wiedać, što Stary Zakon (abo jnakš kažučy: Testament) Boh daŭ ludziam pierad prychodam Jezusa Chrysta i hety Zakon ciahnuŭsia ad pačatku świetu i pieršych ludziej až da prychodu na świet p. Jezusa (bolš jak 4 tysiačy hadoŭ), a Nowy Zakon — ad prychodu p. Jezusa da śmierci Apostałaŭ (kala adnej sotki hadoŭ). U Starym Zakonie pišacca ab tym, što Boh rabiŭ dla ludziej i što nakazywaŭ (abjaŭlaŭ) im ad pačatku świetu až da Pana Jezusa, a ŭ Nowym Zakonie što nawučaŭ P. Jezus i što nakazali Apostały.
Takim paradkam usia Historyja św. dzielicca na 2 čaści: Staroha i Nowaha Zakonu, abo jnakš kažučy: Staroha i Nowaha Testamentu.
Historyja św. Staroha Zakonu swaim paradkam dzielicca, pawodle epokaŭ, na 4 čaści: 1 čaść — epoka pieršych ludziej, epoka patryjarchaŭ, 3 — epoka Majsieja, 4 — epoka prarokaŭ. U kožnaj epocy budzie hutarka ab tym, što Boh abjaŭlaŭ: pieršym ludziam, patryjarcham, Majsieju i jaho nastupnikam, urešcie prarokam — až da prychodu Jezusa Chrystusa.