|
Пан ды пану слаў гасьцінец — поўну торбу ракаў.
Даў пры гэтым ліст і кажа: „Не пазьніся-ж, Якаў!“
— „Добра пане!“ Во, назаўтра, толькі днець зачала,
Якаў торбу ўсьпёр на плечы баржджэй, як папала.
Ліст укінуў за кашулю, глынуў квасу з жбана
І папёрся з тым гасьцінцам пасланцом да пана.
Дзень пагодны, сонца з поўдня і пячэ, і смаліць;
Якаў з ракамі па шляху без аддышкі смаліць;
Дзёр, як мог, аж зьліўся потам, змок, зьнебыткаваўся,
Мінуў поле, ў бор зялёны ледзьве ўжо дабраўся;
Ледзьве торбу здалеў скінуць, так прыстаў з дарогі;
Усё чыста адабрала: плечы, крыж і ногі.
Сьверб па скуры упацеўшай бегае, як блохі,
Згаладаў ён, дух чуць зводзіць. Рад спачыць хоць трохі
Лёг, пад ёлкай расьцягнуўся і салодка дрэме[1] —
Сонца зьверху, як агнішча, прыпякае ў цемя.
Якаў сьпіць, раскінуў ногі, ляжыць, як завала,
Язык выткнуў цераз зубы, як вужака джала.
Сьпіць, сапе, храпе, мармоча, стогне, як авечка.
А тым часам ракі неяк вылезьлі з мяшэчка.
Праз гадзіну іх ня стала: ўсе у чыстым боры.
Респаўзліся па мураўцы — хто, куды, каторы.
Ужо сонца нізець стала, як прачнуўся Якаў.
Хваць за торбу!.. аж пустая — чуць ён не заплакаў.
Кляў, іх кляў — няма карысьці. Што пачаць — ня знае:[2]
Ні лавіць іх, ні ліст несьці, — стаіць, паглядае.
Думаў, думаў, і наважыў пану ліст адносіць —
Адпрашуся, трохі змоўчу, калі загалосіць,
Гэтак мысьліць.[3] Праз гадзіну быў ужо у пана;
Даў у рукі ліст, з самога льлецца пот, як з крана.
У дрыжаку, жар кідае; моцна[4] зябіць стала —
Гэтак Якава няўдача раптам разабрала.
Адышоўся. Ля парога жджэ, мо’ пан што схоча.
А тымчасам здалёк войстра пазірае ў вочы.
Што тут будзе? А ўжо з страху дзівы надаліся:
Бачыць, быццам усе ракі нацянькі зыйшліся;
Як-бы чуе іхні лопат… дый дарма трывога —
Пан і ліста перагледзеў, ня спытаў нічога,
Бо быў пэўны, што гасьцінец пераняты паняй,
А наш Якаў дык баяўся сам прызнацца раней.[5]
А цяпер саўсім[6] патрэбы ня было казаці,
Калі пан і сам пра ракаў ня пытае ў хаце.
Так і стала. Кожны думаў, кожнаму здалося…
Досыць, толькі пан ткнуў грыўню[7] і пры гэтым просіць:
„Ты-ж падзякуй свайму пану ад мяне сардэчне
За гасьцінец і за памяць. Не забудзь, канечне,
Праз іх ласку, скажы пану, заўтра зьем прысмакаў“,
Як быў смутны, дык так раптам зьвесялеў наш Якаў:
„Панок мілы! Ці-ж то ракі ўжо прыйшлі да пана?
Дзякуй Богу! Яны ў лесе распаўзліся з рана[8],
Я ўжо думаў: яны зблудзяць, каб іх безгалоўе.
Аж бач, не. Дык, мой, паночак, ешце на здароўе!“
|
Прапануем да спампаваньня!