Хрыстаматыя беларускае літэратуры. ХІ век—1905 год/Ф. Багушэвіч/Хрэсьбіны Мацюка

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Ф. Багушэвіч Хрэсьбіны Мацюка
Верш
Аўтар: Францішак Багушэвіч
1922 год
Калыханка
Іншыя публікацыі гэтага твора: Хрэсьбіны Мацюка.

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




ХРЭСЬБІНЫ МАЦЮКА.

Калісь, як у нас казакі-то стаялі,
У Шнюрах за горкай раз мяне спаткалі.
Сказаў: „Пахвалёны!“ — а яны сьмяюцца,
Адзін штось сьпявае, іншы дзьме на дудцы,
А старшы скіпеўся: „Ты што за адзін?“
Думаю: хто-ж я? — ужо-ж Юркаў сын!
— „Тутэйшы, кажу я, свой чалавек:
„Сын бацькі свайго, а бацька дзяцей,
„Тут і радзіўся, тут і жыву век;
„Юркам зваць бацьку, а я дык Мацей.
„Вун гдзе і хата, і выган, і сад;
„Там жнець мая жонка, а тут гарэць брат!“
Ён кіпіць горай, пытаючы лае,
Крычыць, і б’ецца, і у твар штурхае.
— „Ды хто ты, ды хто ты — ці рускі, ці не?“
Я дай круціцца туды і сюды,
Думаю: што-ж сказаць яму мне?
— „Я не нашу, кажу, барады“.
— „Да ты, ён кажа мне, веры якой?
„Ці ты праваслаўны, ці ты паляк?“
— „А дайце-ж, паночку, кажу, мне пакой,
„Ды я-ж тутэйшы, — як казаў, дык так!..“
Як сьцебане пракляты мяне, —
Аж у вачох чырвона здалося!
Каб я-ж у чым-кольвек, у якой віне,
Ато і ня ведаць, скуль узялося?
Я кажу гэтак: „Калі-ж ужо так,
„Што васпан б’ешся бяз дай прычыны,
„То, мусіць, і праўда, што я паляк,
„І буду паляк я ад гэтай гадзіны!“
Ну і далі-ж мне добра на знак:
Цягнулі б’ючы аж у Жамаслаў,
Каб помніў крэпка, што я паляк,
Каб і вам гэта здарэньне сказаў!
Тое прайшлося, пайшлі й казакі,
Калі пад восень завуць нас у збор:
— „Прыехаў, кажуць, начальнік такі!
„Сам князь Хаванскі: ідзіце у двор!“
Трэба ўсё кідаць (хоць сьвятам было),
Народам, як макам, ўвесь двор заліло:
Князь у палетах, вясёлы такі!
— „Эх, кажа, рабяты! — вы дуракі!
„Што ў рускай зямлі, ды й каталікі!
„Ну, цар, вас прыймае у сваю веру;
„Дасьць зямлі многа!.. Вы на паперу
„Тут падпішыце, а поп пасьвеньце, —
„Будзе ўсё добра, усюды пашэньце.
„Ну, браццы, вып’ем па чарцы усе;
„Бацюшка крыж і крапідла нясе!“
Мы-ж толькі зірк! адзін на другога,
Маўчым, трасёмся, ня кажам нічога,
Ён-жа Мірона за плечы узяў,
Вядзець да стала, гарэлкі падаў:
— „Пій на здароўе і гэтак пішы:
„Вот сабраліся дзьве тысяч душы,
„Рускую веру хочам прыняць,
„Каб каталіцкай ні ведаць, ні знаць“.
Мірон папярхнуўся, як хуста, зьбялеў,
Глянуў на ўсіх, на мяне паглядзеў:
— „Як, кажа, людзі, так, кажа, і я,
„Спытайце, кажа, вун Мацяя,
„Як ён ды скажа перавярнуцца,
„Дык усе вёскі на яго здадуцца“.
Цягнуць мяне да таго князя,
А тут аж мурашка за скурай лазе.
— „Ну што, маладзец, нап'ёмся водкі?“
Даець мне грошы, такі салодкі:
Усё гавора, радзе, пытае,
Жонку цалуе, дзяцей гайдае.
— „Ну што-ж, надумаўся, ці ўжо гатоў?“
— „Надумаўсь, кажу: каб сто катоў
„Дралі мне скуру, пяклі на агню,
„Я веры сваей-тыкі не зьмяню!“
Іх! закіпеў тут той князь, аж зароў,
Аж вылупіў вочы, счырванеў, як кроў…
— „Розаг падайце, нагаек, сто лоз!
„Ён з веры сьмяецца мне тут-жа пад нос!“
Хапілі мяне якісьць гайдукі,
І розаг падалі чатыры пукі.
І б'юць — не баліць, хоць за сэрца бярэ;
За што-ж ён, пракляты, мне скуру дзярэ?
Як крыкну я гэта: „Эй, бійце-ж мацней,
„Мацнейшы ад веры вашай Мацей!“
Вот так-то хрысьцілі мяне казакі
З тутэйшага ды ў палякі!


Гэты твор быў апублікаваны да 1 студзеня 1929 года і знаходзіцца ў грамадскім набытку ўва ўсім свеце, бо аўтар памёр, прынамсі 100 гадоў таму.