Старонка:Rodnyje zierniaty (1916).pdf/192

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

U 1578 hadu karol Stefan Batory zasnawaŭ u Wilni škołu wyšejšych nawuk — Akademiju. U 1581 hadu ŭ Wilni pieršy raz sabraŭsia hałoŭny sud, tak zwany Trybunał Wialikaho Kniaźstwa Litoŭskaho.

U 1588 hadu ŭ Wilni byŭ mor na ludziej, ludzi sotniami što-dzień pamirali na wulicach. U 1616 hadu byŭ wialiki pažar, u katorym zhareło 4,700 damoŭ i 10 światyń. U 1525 hadu ŭ Wilni była załožena pieršaja biełaruskaja drukarnia, a 1588 hadu u drukani Mamoničoŭ byŭ nadrukawany pa biełarusku «Statut Wialikaho Kniaźstwa Litoŭskaho», ułoženyj kancleram W. K. Litoŭskaho [[:|Lwom Sapiehaj]]. U 1654 hadu Wilniu dabyło maskoŭskaje wojsko cara Alaksieja Michajławiča. U hetych hadoch u Wilni byŭ hoład i marowaja zaraza. U 1661 hadu wyhnali maskaloŭ z Wilni, a wojewodu maskoŭskaho Myšeckaho sciali na rynku. U 1710 hadu ŭ Wilni i wakolicach byŭ wialiki hoład, u samym mieście z hoładu pamierło 34,000 narodu. Najbolšyje pažary byli u 1715, 1737, 1741, 1748 i 1749 hadoch. Kožny z hetych pažaroŭ abyjmaŭ niemal ŭsio miesto.

U 1788 hadu Wilniu zaniało rasiejskaje wojsko. U 1812 hadu ŭ časie francuskaj wajny, praz Wilniu adstupało rasiejskaje wojsko i nastupało francuskaje. 1 Lipnia 1812 hodu Napolejon byŭ adbudawaŭ Wialikaje Kniazstwo Litoŭskaje, i ŭ Wilni ustanoŭlen byŭ Hałoŭny Urad. Praz Wilniu waročałasia takže razbitaja francuskaja armija, i wulicy byli zawaleny trupami pamierzšych francuzoů.

U 1832 hadu carskim Ukazam začynien Wilenski Uniwersytet. U 1863 hadu Wilnia pierežywała supakojeńnie (uśmireńje) paŭstańnia. U 1905 hadu Wilnia, razam z usiej Rasiejej, pierežywała rasiejskuju rewoluciju. U 1915 hadu 5/IX u Wilniu ŭstupiło niamieckaje wojsko.

Nowosadzkaje zamčyšče.

Nad rečkaju, nad Słaŭkaju, nidaloka światoha miejsca Studzienca, dzie s-pad darohi na hary wada cudoŭnaja wyliwajecca i spływaje ŭ jar hłyboki, a jaram u Słaŭku ciače, a Słaŭka pa kamieńniach šapoče, — staić kniazieŭskaje haradyšče.

Wysokije bierahi Słaŭki pazarastali ŭsiakim lesam: raśli tam i duby mahučyje, i świetłyje jasieny, i klony, i alšyny, i asiny,