Перайсці да зместу

Старонка:Pieršaja čytanka (1916).pdf/42

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Boh pazwoliŭ čeławieku razumna karystać z žywioły i żwiera, stworenaho im. Razumna karystać — heta znače, karystajučy s pracy žywioły, nie zbytkawacca nad jej, nia zdziekawacca, nia bić i nia mučyć jaje daremna, nie wymahać ad jaje pracy nad siły. Bo žywioła ŭsiakaja — i koń, i karowa, i awiečka čujuć bol i holad hetak sama, jak i ludzi, razumiejuć, kali z imi abchodziacca niesprawiadliwa. Sam Chrystos skazaŭ: „Blahasłaŭlen, chto skacinu žaleje“.


Piać našych słužak.

Kožny čeławiek maje piać swaich wiernych słužak, katoryje dzień i noč pracujuć dla jaho. Pieršaja słužka aświečaje darohu čeławieku i pakazywaje jamu ŭsio, što dziejecca pierad im. Słužka heta zawiecca zrokam i žywie ŭ waczach czeławieczych. Druhaja služka nazywajecca słucham i ŭsiaki hołas, usiaki šorach, jaki dziejecca kala čeławieka, pieredaje jamu; žywie jana ŭ wušach. Trejciaja słužka nazywajecca niucham i pieredaje čeławieku praz nos usiaki pach. Čaćwiortaja — smak žywie ŭ hubie. Piataja — oščup, abo dotyk znachodzicca pad čeławiečaj skuraj i pakazywaje čeławieku, što miakkoje i što šurpataje, što ślizkaje i što klejkaje, što haračaje i što chałodnaje i inš.

Usie razam hetyje słužki nazywajucca čućciami čeławiečymi. Znače, kožny zdarowy čeławiek maje piać čućcioǔ: zrok, słuch, niuch, smak, oščup.


Jak sprečalisia členy čeławiečaho cieła.

Adzin čeławiek nie šanawaŭ swajho zdaroŭja i pierastaŭ saŭsim zwiertać uwahu na swajo cieła. Tady členy čeławiečaho cieła stali swarycca i ŭ kancy admowilisia ad raboty. „My nia chočem chadzić