nym kraju, pamirała dla nacionalnaj sprawy. Hetu śmierć piekna apisaŭ Mielecij Smotrycki ŭ 1610 hadu ŭ knizie „Фриносъ“ (Lament Uschodniaje cerkwy): „Hdzie ciapier toj biezcenny kamień, katory nasiła ja razam z druhimi brylantami ma majej haławie ŭ wianku, jak sonce miž zor, — hdzie ciapier dom kniaziej Ostrožskich? Hdzie i druhije biazcennyje kamieńnia wienka majho, słaŭnyje rody ruskich kniazioŭ, maje šafiry i dyjamenty: kniazi Słuckije, Zasłaŭskije, Zbaraskije, Wišniewieckije, Sanhuški?.. (wyličaje ješče 42 znatnyje rody). Wy, złyje ludzi, (renehactwam swaim) abnažyli mianie z hetaj darahoj ryzy majej i ciapier naśmiechajeciesia nad biazmocnym ciełam maim, s katoraho adnako wy ŭsie wyjšli. Ale pamiatajcie: praklat toj, chto atkrywaje nahatu matki swajej! Praklaty budziecie i wy ŭsie, katoryje naśmiechajeciesia z hetaho. Pryjdzie čas, što ŭsie wy paŭstydajeciesia sprawaŭ swaich“! Astalisia na warcie narodnaj sprawy „tolki z chudych i niesłaŭnych“.
Ale „chudyje i niesłaŭnyje“ z šlachty ŭsiož-taki byli šlachtaj i mieli palityčnuju siłu, mieli hołas skazać na sejmie swajo «Weto» (niechaču, nie pazwalaju). Dziela hetaho, nia hledziačy na fanatyčnaje nastrajeńnie i ahramadnuju siłu katalickaj parcii, sejm nia moh wydać niwodnaho zakonu proci prawasłaŭja. Kali byŭ ździek, to byŭ jon nie s prawa, ale z siły.
Dla charakterystyki časoŭ i ludziej kanca XVI stalećcia nie małuju wahu maje nižej padanaja mowa kaštelana (pawietowy daŭniejšy čyn) Smalenskaho, Mieleški katoruju jon kazaŭ pa biełarusku piered adkryćciom sejmu ŭ Waršawie ŭ 1589 hadu za karala Žygimonta III.
„Najjaśniejšy, Miłaściwy Karalu i na mianie łaskawyje Panowie Bracia!
„Wyjechaŭšy z domu Bohujeśmy ja pomaliŭ kab k wam zdaroŭ pryjechaŭ, dy i wašu miłość zdarowych ahledaŭ, dy i prywitaŭ.
„Pryšło mnie z wami radzici, a ja na hetakich źjezdach nikoli nie bywaŭ i z Karalom Jaho Miłościju nikoli nie zasiedaŭ; tołki za pakojnikoŭ Kniazioŭ našych (tych) katoryje karalewali, (i tych) što wojewodami bywali. Sentencii hetych nie bywało, pa prostu prawym sercam hawaryli. Palityki nie znali, a ŭ rot praŭdaju jak solej u wočy kidywali.
„Skorož karali bolš niemcoŭ čym nas ulubili, zaraz što staryje, našyje, sabrali to ŭsio niemcom razdali.
