razrastacca. Da bractwa pryłučalisia i ludzi inšych stanoŭ, dyj za brackim bankietnym stałom zasiedali razam kniazi i bajary, mieščanie i prostyje sielanie. Heta zbližało ludziej roznych stanoŭ u zmahańni proci ahulnaho ich woraha. Bačučy kryŭdu swajej wiery, silnyje ludzi s kniazioŭ i bajar uziali apieku nad joj u swaje ruki, da čaho niemało pamahali tyje šyrokije prawy, z jakich jany karystali ŭ Polskaj Rečy-pospolitaj, i toje značeńnie, jakoje inšyje z ich mieli ŭ hasudarstwie.
Pierš-na-pierš treba było dać wyšejšuju aświetu prawasłaŭnamu duchawienstwu, katoraje, jak my kazali, najbołš nia mieło nijakich wysokich nawuk. Świeckije ludzi z wyšejšych stanoŭ bačyli toj niedachwat kultury prawasłaŭnaho duchawienstwa i staralisia dać jakuju niebudź radu. Bolš za ŭsich pałažyŭ pracy kala aświety prawasłaŭnaho duchawienstwa kniaź Konstancin Ostrožski, — jak my ŭžo wiedajem, najbahaciejšy čeławiek nia tolki siered kniazioŭ i panoŭ ruskich, ale i polskich. Ion pieršy staraŭsia dać hetu wyšejšuju aświetu duchawienstwu i dziela hetaho załažyŭ u horadzi Ostrohu duchoŭnuju akademiju. Nia chočučy brać prafesaroŭ spamiež katalikoŭ, jon wypisywaŭ z wialikim koštam prafesaroŭ z Hrecii i Niemieččyny. Aprača škoły kniaź Ostrožski zasnawaŭ abšyrnuju biblioteku i drukarniu. Drabniejšaja šlachta, stupajučy pa śledoch mieščan i sielanstwa, tak sama pačała pracawać dla nacionalnaj i relihijnaj sprawy, paturajučy Ostrožskamu.
Dziela hetaho, što hasudarstwienaja wiera była katalickaja, sprawaj prawasłaŭnaj wiery pawinno było zaniacca samo hramadzianstwo. Apieku nad cerkwami brali albo prywatnyje ludzi, albo cełyje orhanizacii—bractwy, i takaja apieka nazywałasia patronatam. Kniaź Ostrožski byŭ patronam bolš čym 600 cerkwiej. Hdzie nie było bahataho patrona, tam apiekawalisia joj usie, chto žyŭ u hetym prychodzie, i ŭwieś prychod sastaŭlaŭ bractwo. Praz karotki čas usio prawasłaŭnaje nasieleńnie našaho kraju było złučeno ŭ bractwy, katoryje znasilisia pamiež saboj praz wybarnych deputatoŭ i adny-adnym čym maha pamahali. Pad kaniec XVI stalećcia bractwy hetyje dajšli wialikaj siły i bahactwa; bahatšyje spamiež bratčykoŭ atpisywali časta hramadnyje hrošy na patreby bractwoŭ. Ŭ tym časie bractwy byli jedzinymi mocnymi hramadzianskimi orhanizacijami, katoryje kirawalisia nieadstupna da adnej supolnaj mety. Čysło ich z hodu ŭ hod pawieličywałosia; kožnaje bractwo mieło swaich panoŭ, swaju kasu, swaju
