Старонка:Karotkaja historyja Biełarusi (1910).pdf/47

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

nikami (čynoŭnikami) pry hetych dwaroch, albo atrymywali karysnyje arendy. Radziwiłły z adnej tolki linii kniazia Mikałaja Čornaho wołodzieli 61 horadam, 6 zamkami i 1321 wioskaj. Kniazi Ostrožskije ŭžo ŭ XIV i XV stalećciach słyli swaim bahactwam. Paśla hetyje bahactwy stalisia prosta nialičenymi praz ženićby. Dosi skazać, što wialiki hetman kniaź Konstancin Konstancinowič Ostrožski mieŭ hadawoha dachodu z swaich majontkoŭ adzinaccać miljonoŭ załatych, a dwor jaho składaŭsia z dwuch tysiačaŭ čeławiek šlachockaj moładzi. Čaćwiortaja tolki častka majontkoŭ kn. K. Ostrožskaho, pierejšoŭšaja da kniazia Januša (brata), kaštelana krakoŭskaho, składałasia z 72 haradoŭ i miasteček, 2,452 wiosak i množstwa zaścienkoŭ i chutaroŭ.

Nie adny Radziwiłły i Ostrožskije sławilisia bahactwam. Chacia i nie ŭ takoj miery, a ŭsiož bahactwam i značeńniem słyli kniazi Olelkowičy, Słuckije, kn. Četwiertynskije, kn. Čartoryjskije, kn. Ohinskije, kn. Puzyny, kn. Hiedrojci, kn. Sapiehi, kn. Sanhuški, kn. Sołomiereckije, kn. Połubinskije, kn. Druckije-Lubeckije, Sokolinskije, Podbierezkije, a takže Chodkiewičy, Wojny, Słuški, Kiški, Tyškiewičy i inšyje.

Biełaruskije kniazi žyli najbolej pry wialikakniažeckim dware ŭ Wilni, a tak sama i ŭ Krakowie, kali Wialiki kniaź byŭ u swajej polskaj karaleŭskaj stalicy. Jakoje wialikaje značeńnie hetyje biełaruskije kniazi i mahnaty mieli ŭ Krakowie, widać užo s taho što ŭ Krakowie raniej była atkryta biełaruskaja drukarnia, čym polskaja. Wiadoma, što pieršaja drukawanaja kniha (Biblija Gutenberha) wydana ŭ 1455 hadu ŭ Niurenberzie, a na 28 hadu paśla pieršaj drukawanaj knihi pačali wychodzić užo i biełaruskije cerkoŭnyje knihi. U 1483 hadu nadrukanana ŭ Krakowie pieršaja biełaruskaja kniha „Tryod Cwietnaja“, a ŭ 1491 tak sama ŭ Krakowie, Fiol, rodam z Niemieččyny, drukawaŭ užo druhuju biełaruskuju knihu „Oktoich“.

Polskaja drukarnia ŭ Krakowie była atkryta ŭ 1505 hadu, značyć na 22 hady paźniej biełaruskaj. My nia chočem kazać, što palaki ŭ tyje časy aświetaj stajali nižej biełarusoŭ, ale hety fakt pakazywaje na wysokuju kulturu i biełaruskaho narodu, katoramu patrebny byli drukawanyje knihi ŭžo ŭ tyje časy, kali pa ŭsiej Zachodniaj Eŭropie ledźwie tolki pačynało raschadzicca drukawanaje słowo.

S sławianskich narodoŭ pieršyje drukawali bibliju čechi ŭ 1488 h., druhaja s čerady biełaruskaja Biblija drukawanaja ŭ 1517 hadu ŭ Prazie