Dziela hetaho paśla Witoŭtawaj śmierci prawosłaŭnaja parcija, u katoraj ličylisia tady kniazi: Olelkowičy (Słuckije i Kapylskije), Sanhuški, Sapiehi, Wišniewieckije, Zbaraskije, Poryckije, Ozierskije, Podbierezkije, Ostroskije i mnoha inšych, bojučysia pierewahi nad saboj palakoŭ i polskaj parcii, wysunuli na kandydata ŭ Wialikije kniazi Świdryhajłu, swajho starońnika. Parcija była silnaja i Świdryhajło staŭ Wialikim kniaziem Litoŭska-Ruskim. Świdryhajło chacieŭ, padobna Witoŭtu, kirawać hasudarstwam niezaležna, ale na heta ŭ jaho niechapiła ni rozumu, ni śmiełaści. Majučy charakter žorstki i haračy, jon skora adnadziŭ ad siabie nawat swaich starońnikoŭ. Trymajučy tolki adnu staranu — prawasłaŭnych, dakinuŭ jon droŭ u tleŭšyje ješče iskry swarak relihijnych, robiačy ahraničeńnia katolikam. Dziela hetaho katalickaja parcija žadała mieć na Wialika-kniažeckim pasadzie swajho starońnika, Žygimonta Kiejstutowiča. Kab dajści swajej mety, jany zrabili zhawor, kab zabić Świdryhajłu. U 1432 hadu Žygimont z zhaworščykami ŭ nočy ŭwajšoŭ u Ošmiany, napaŭ na zamčyšče, s katoraho čuć zdaleŭ uciačy Świdryhajło, pakinuŭšy tam žonku i bahactwy.
Świdryhajło uciok u Połack i zara źwiarnuŭsia ab pomačy da kryžakoŭ, katoryje jamu ŭ skoraści i prysłali padmohu. Tymčasam biełaruskije ziemli nie chacieli prysiahać Žygimontu. Świdryhajło s kryžackim wojskam pajšoŭ na Ošmiany, ale byŭ raźbity i čuć ratawaŭsia sam, pierš u Połack, a paśla ŭ Pskoŭ. Žygimnot, budučy Wialikim Kniaziem, pieremieniaje palityku: jon prycieśniaje biełarusoŭ prawasłaŭnych i dziela taho starońniki prawasłaŭnaj parcii — kniaź Iwan Čartoryski razam z wajewodami Doŭhirdam i Lelusam — ubiwajuć Žygimonta ŭ 1440 hadu.
Tady prawasłaŭnaja biełaruskaja parcija wybiraje na Wialiko-kniažecki pasad Kazimira, syna Jahajłowaho (1441) a praz 7 hadoŭ palaki wybirajuć jaho swaim karalom. Z hetaho času pieršy ješče raz wołodaje Polščaj i Litwoj z Biełarusiej adzin karol.
Pry Kazimiry na sejmach u Lublinie (1447 h.), u Parčewie (1451 h.) i ŭ Pietrokowie (1453 h.) padnimajucca pytańnia ab nierazdzielnym złučeńni dwuch hasudarstw, ale Litwa i Biełaruś zmahajucca ješče za swaju niezaležnaść i atkidajuć jednaść s Polščaj, katoraja hraziła źništažeńniem nacionalnaj świedomości ŭ biełarusoŭ, dziela taho, što šlachta achwoča była pryjmać tolki pawierchny „łosk“ polskaj kultury i polskije zwyčai.
