kach, a paśla pierawioŭ wialikokniažeckuju stalicu ŭ Wilniu. Nowahrudak staŭ iznoŭ udzielnym kniažstwam. Za časoŭ Witoŭta Nowahrudak ličyŭsia ješče staroj stalicaj Litoŭska-Ruskaho hasudarstwa. Niekatoryje wažniejšyje hasudarstwenyje akty pisalisia ŭ hetaj staroj stalicy; tak, naprykład, u 1419 hadu zasnawańnie biełaruskaj mitropolii adbyłosia ŭ Nowahrudku. Karol Jahajło ŭ 1482 hadu tut wienčaŭsia i spraŭlaŭ wiasielle s kniažnoj Sońkaj Holšanskaj. U 1444 hadu wialikokniažeckaja stalica była zamieniena na hłaŭny wojewodzki horad, da katoraho byli dałučeny Wołkawysk, Słonim i Słuck. U 1449 hadu tut adbyŭsia sejm wialikaho kniažstwa Litoŭskaho. Horad šmat pieranios ad tatarskich napaściej, kryžackich i maskoŭskich. Maskwa woładzieła Nowahrudkam s 1654 da 1660 hodu. S 1581 da 1775 hodu tut praz kožnyje dwa hady źbiraŭsia trybunał (hłaŭny sud u Litoŭsk. has.). U 1651 hadu pažar wyniščyŭ bolšuju čaść horada, i z hetaho času Nowahrudak straciŭ daŭnaje swaje značeńnie staličnaho miesta, schodziačy pamału na stupień małoha haradka. Paśla pryłučeńnia Biełarusi da Rasiei, Nowahrudak staŭ pawietowym horadam Słonimskaho namiestnicstwa, a ŭ 1797 hadu — Litoŭskaj huberni, ŭ 1801 Haradzienskaj i, nakaniec, u 1842 hadu pawietowym horadam Mienskaj huberni.
Str. 10. Piečatka kn. Mindoŭha. Piečatka heta znachodzicca u prywatnych rukach i naležycb da zboroŭ redkaściej, naznačenych u biełaruski nawukowy muzej. Literoŭ, wyrezanych na hetaj piečatcy, dahetul nichto nia moh ješče pračytać.
Str. 12. Ruiny Trockaho zamka. Trok jość dwoje: Staryje i Nowyje Troki. Staryje Troki naležać da najdaŭniejšych haradzišč na Litoŭska-Biełaruskaj ziamli. Užo ŭ X stalećci Troki byli udzielnym kniažstwam. Ŭ XIW stalećci kryžaki źniščyli zamak u Starych Trokach, ale śled jaho widać ješče i ciapier. Ciapier heta niewialičkaje miastečka.
Nowyje Troki załoženy Hiedyminam. Tut była druhaja stalica (paśla Nowahrudka, kniažstwa Litoŭska-Ruskaho. Troki ležać na połuwostrowi, bo s troch staron jaho achapili waziery, i tolki z starany wilenskaj darohi wuzki pierašyjek wiadzie ŭ horad. Na bierezi woziera Hiedymin pabudawaŭ zamak, s katoraho zachawalisia dźwie bašty i častka ściany, jość i ŭchod u padziamiella. Ale sława Trok — heta razwaliny zamka (pakazanyje na hetym rysunku), katory byŭ pabu-
