Старонка:Jan Barščeŭski (1911).pdf/9

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

lišnie wialikuju samapeŭnaść[1]. Usie hetyje twory Barščeŭskaho napisany byli ŭ polskaj mowie, dziela taho, što pa biełarusku drukawać niepazwalali. Ballady, apisacielnyje wieršy Barščeŭskaho a tak sama i «Šlachcic Zawalnia» tak i prosiacca kab ich pierełažyć na biełaruskuju mowu, bo ŭsio heta uziato žyŭcom z biełaruskaho žyćcia i u polskaj literatury nie maje i nia budzie mieć takoho wialikaho značeńnia. Z tworoŭ Barščeŭskaho pisanych pa biełarusku majem tolki dwa wieršyki, drukawanyje ŭ almanachu Podbereskaho «Rocznik Literacki» (Petersburg 1843 str. 216): Da čymže twaja, dziewańka, hałoŭka zaniata i Harelica i adzin nia poŭny: Rabunki mužykŭ u pieradmowie Podbereskaho da knižki «Slachcic Zawalnia». (str. XXVIII—XXXII). Ab hetym wieršu «Rabunki mužykoŭ» piše i Aleksander Rypiński u swajej knižcy: Białoruś (Paryž 1840) i padaje nawat kolki strof, niedrukawanych u Podbereskaho (str. 204, 207 i 208). Ab biełaruskich tworach Barščeŭskaho tak piše polski krytyk i historyk Juljan Bartošewič: „Wiersy Barščeŭskaho raschodzilisia pa ŭsich rukach. Umieli ich na pamiać dzietki, a niańki piejali pry kałyskach pieśni Barščeŭskaho, katory zrabiŭsia praŭdziwa popularnym i jedzinym pieśniarom swajej Ukrainy“[2].

Pad kaniec žyćcia Barščeŭski pierejechaŭ da Cudnowa na Wałyni, dzie žyŭ u hrafini Ržewuskaj. Tam žyŭ kolki hadoŭ až da śmierci, katoraja nastupiła 11 sakawika 1851 hoda.

Značeńnie tworčaści Jana Barščeŭskaho dla biełaruskaj literatury wažnaje tym, što jon jaŭlajecca dalšym zwianom taho łańcuha piśmieńnikoŭ, katoryje ješče ŭ XVIII stalećciu pačali pracawać dla narodu. Twory Barščeŭskaho jakby sabie ni było razyjšlisia ŭ narodzie i pryhatawali grunt dla budučych biełaruskich piśmieńnikoŭ. Barščeŭskaho treba ličyć za pieršaho biełaruskaho piśmieńnika u pačatku XIX stalećcia, bo raniej 1809 hoda nichto ješče nie pisaŭ, a Eneidu Mańkoŭskaho treba adniaści da 1830 hoda, dziela taho što tolki ŭ hetym časie pačynajuć hawaryć i pisać ab hetaj paemie.

  1. Biblioteka Warszawska 1845, tom I, str. 668—671.
  2. Dziennik Warszawski 1851. № 22 str. 4 i № 24 str. 4, 5 i 6.