Старонка:Historyja świataja abo Biblijnaja Staroha Zakonu (1930).pdf/131

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Pad toj čas na ŭschodzie, na bierahoch rek Tyhru i Eŭfratu, na miesca Assyryjskaha karaleŭstwa ŭtwaryłasia wialikaje i mahutnaje Babilonskaje karaleŭstwa. Babilonski karol, słaŭny Nabuchadanozar, wajujučy pad toj čas z Ehiptam, z wialikim wojskam napaŭ na Judeju (605 h.) zdabyŭ Jeruzalim, ale skončyłasia tahdy na wodkupie: Izraelity zapłacili wialikuju sumu hrošaj i hetym wyratawali horad ad ruiny.

Ale ŭ Jeruzalimie bolšaja čaść narodu chacieła wybicca z pad babilonskaj zaležnaści i ŭwajšła ŭ sajuz z Ehiptam. Nabuchadanozar iznoŭ źjawiŭsia pad ścienami Jeruzalimu i paśla doŭhaj abłohi ŭziaŭ jaho (596 h.). Apošniaha Judejskaha karala i šmat narodu wysialiŭ u Babiloniju. Kali, nia hledziačy na ŭsie hetyja niaščaści, Izraelity iznoŭ paŭstali prociŭ Babiloncaŭ, tyja pryšli treci raz u Judeju, paśla krywawaha boju zdabyli Jeruzalim (586 h.) i na hety raz zburyli światy horad da tła, spalili światyniu i zabrali z jaje usie bahatyja čary i kielichi, a bolšuju čaść narodu wyhnali ŭ niawolu, u swoj babilonski kraj. U Judei astalisia tolki biednyja ludzi: pastuchi i sialanie, a pasiarod ich i prarok Jeremij.

Tak pačałasia, "Babilonskaja niawola", jakaja ciahnułasia 70 hadoŭ.

Strašna było hladzieć na ruinu światoha horadu, światyni Božaj i cełaha kraju. Jeremij widzieŭ usiu hetuju ruinu na swaje wočy i apisaŭ jaje z wialikim bolem u pieśniach, jakija zawucca "lamentacyi". Jašče ciapier serca balić, čytajučy henyja pieśni Jeremija.

"O, chto daść wačam maim krynicy śloz, a ja płakaŭby dzień i noč - pisaŭ Jeremij. "Uspomni, Boža, što stałasia z nami, uzhlań i pabač źniawahu našuju. Baćkaŭščyna naša pajšła da čužych i chaty našyja da čužyncaŭ. Sirotami my astalisia biaz backi, a matki našyja ŭdowami".

O wy ŭsie, što prachodzicie darohaju, hlańcie i pabačcie, ci jość bol, jak moj bol"!

Razam z hetym Jeremij pradkazwaŭ nadychod Nowaha Zakonu na zamienu Staraha: "Woś pryduć dni, kaža Pan Boh, i Ja zrablu z domam Izraelawym i z domam Judawym nowuju ŭmowu... Ja ŭłažu zakony maje ŭ dumki ich i napišu ich na sercach ich — i budu im Boham, a jany buduć dla mianie narodam".

Hetakimi słowy Jeremij pradwiaščaŭ nastupleńnie Nowaha Zakonu.

I tak pała Judejskaje karaleŭstwa. Razam z upadkam Jeruzalima, padaje i hebrajskaja mowa i literatura, jakaja tady dajšła da wialikaha roskwitu. Časy Jeremija - heta załataja para hebrajskaj literatury. Wysoka stajała tady literatura relihijnaja i świeckaja. Z upadkam dziaržaŭnaści padaje i kulturnaje žyćcio Judejau.

U toj čas, razam z napływam čužyncaŭ, pašyrajecca ŭ Palestynie aramajskaja mowa, jakoju hawaryŭ prosty narod Syryi i častkowa Mezopotamii.