žywym. Jak jość propaść niapierachodnaja pamiž niažywoj materyjaj i žywoj, tak jość takaja-ž propaść i pamiž tolki žywym i świedamym, pieršym čućciom choćby pryjemnaści, abo niepryjemnaści, miž traŭkaj i małym kuraniotkam. Pawiarchoŭnaja nawuka tłumača ŭsio bieskaniečnaj ewalucyjaj i dapuskaje mahčymy pierachod ad žyćcia da čućcia, ale surjoznaja nawuka staje tut biassilnaj i kaža, jak i pierad usimi zahadkami, ignoramus — nia wiedajem — et ignorabimus — i nia budziem wiedać. — Tak, kali nia daść nawuka miejsca Bohu — wiedać nia budzie i moža sabie nia wiedać, ale fakty świedamaści biaz ryčyny dziela hetaj niawiedy nie astanucca. Pak usiudy, tak i tut Boh tolki adzin razwiazwaje Jahadku pieršaj świedamaści. Jon jaje daŭ swazm aktam tworčym.
6-aja zahadka. Jak, adkul paŭstała myśl, dumka čaławiečaja? Tut to ž najšyrejšaja ewalucija niamnoha wytłumača. Čaławiek rožnicca ad usiaho inšaha, źwiarynaha świetu nia stupieniaj razwićcia, ale jakaściaj, jak elementy chimičnyja, dapuścim zołata ad žaleza. — Čaławiek znaje relihiju, etyku, nawuku, postup — (čaho ŭ świecie źwiarynym niama), a to dziela taho, što maje myśl, dumku, razumnuju, duchowuju dušu. Adkul jana? Jakaja jaje metryka? Pamiž ducham a žyćciom chaciaby i świedamym jość bolšaja propaść, čym pamiž świedamaściaj i žyćciom, abo žyćciom i niažywoj materyjaj. Adkaz daje tolki chryścijanskaja nawuka, katoraja wiedaje, što Boh skazaŭ i stwaryŭ dušu čaławiečuju: „Učynim čaławieka na wobraz
