svaje ziemli. Sialanie, pakinutyja sami sabie, pačali niepakoicca. Ale voś na hety samy źjezd źjaviŭsia tak-ža i ja, jaki pa skančeńni navuk u Pieciarburzie, da vyjezdu svajho ŭ Vilniu, prabyvaŭ časova ŭ Baradzieničach. Ja vidziečy, što sprava tut sapraŭdy niačystaja, rašyŭ pamahčy sialanam vyjści z duža ciažkoha i adkaznaha pałažeńnia. Pamahčy sialanam i pakiravać imi mnie nia było trudna — byŭ ja tam užo šyroka znany i mieŭ na narod vialiki ŭpłyŭ. Voś-ža tysiačnaja hramada sialan na čale sa mnoj arhanizavala vieča prad tym domam, dzie Niemcy naradžalisia z abšarnikami. Na viečy adnahałosna była pryniata pastanova: ustrymacca ad adkazu na niamieckija pytańni ab dziaržaŭnaj prynaležnaści Brasłaŭščyny da naležnaha vyjaśnieńnia spravy i da akančalnaha spynieńnia vajny. Žmieńka-ž abšarnikaŭ pastanaviła tak, jak hetaha chacieli Niemcy — jany vykazalisia za Kurlandyjaj.
Z prysutnych na henym viečy nichto nia znaŭ nastolki niamieckaj movy, kab hramatna ŭłažyć pastanovu. Niekatoryja-ž uznoŭ Niemcy lepš znali rasiejskuju, jak biełaruskuju movu. Dziela hetaha pastanova hena była zredahavana parasiejsku. Charakterna, što vializarnaja bolšaść henaha vieča vykazałasia nia tolki prociŭ pryłučeńnia Brasłaŭščyny da Rasiei, Litvy i Kurlandyi, ab čym pytali Niemcy, ale da vyjaśnieńnia spravy i da akančeńnia vajny — tak-ža i prociŭ pryłučeńnia da... Biełarusi. Hetak zrabić dychtavaŭ zdarovy sialanski instynkt aściarožnaści, bo-ž i ŭ biełaruskim Miensku byli tady jašče Niemcy, i Biełarusi, zaležnaj ad Niamieččyny, biełaruskija sialanie nie chacieli. Hetak-ža sama była ahułam nastrojena i taja intelihiencyja, jakaja jšła razam z sialanstvam. Ja asabista ŭvažaŭ, što, nia hledziačy na ništo, treba vykazacca za prynaležnaść Brasłaŭja da Biełarusi. Adnak maje piera-
