Pieršym u toj čas hramadzkim i biełaruskanarodnym vystupleńniem, jakoje možna nazvać vystuplenniem bieł.-chadeckim, była maja biełaruskaja pramova na sabrańni sialan u vioscy Miłašova, Brasłaŭskaha pav., u červieni miesiacy 1917 h. padčas vybaraŭ novaha vałasnoha staršyni. Mova heta, skazanaja tam pabiełarusku pieršy raz, na temu, jak hramadzianie majuć karystacca z revalucyi, kab jaje nie zmarnavać, mieła tady vialikaje značeńnie na prabudžeńnie ŭ sialan narodnaj biełaruskaj i ahulam hramadzkaj śviedamaści.
Da razbudžeńnia adnak tady tam šyrejšaha biełaruskaha žyćcia na hruncie chryścijanskim, pryčyniusia niamała katalicki arcyb. Edvard Ropp, jaki, viarnuŭšysia z syłki, u žyćcio katalikoŭ Biełarusaŭ unios novy, śviežy, sapraŭdy ažyŭčy pavieŭ. Abjaždžajučy letam 1917 h. tuju čaść svajej Vilenskaj dyecezii, jakaja znachodziłasia na ŭschod ad rasiejska-niamieckaj bajavoj linii, arc. Ropp dazvalaŭ, jak viedama, havaryć pa kaściołach biełaruskija kazańni,[1] a tak-ža zaachvočvaŭ katalikoŭ Biełarusaŭ, jak duchoŭnych, tak i śvieckich, zakładać arhanizacyi Chr. Dem., dapasoŭvajučy jaje da biełaruskaj narodnaj dušy i ahułam dbajučy ab kulturna-relihijnym i hramadzkim raźvićci Biełarusa.
Vos-ža, dziakujučy hetkamu prychilnamu i spraviadlivamu da Biełarusaŭ stanovišču arcyb. Roppa, pačaŭsia sapraŭdy šyroki biełaruski chryścijanskademakratyčny ruch. Ksiandzy Biełarusy —čytajem u kalendary "Krynica" — "u 1917 h. ad arcyb. Roppa dabilisia dazvaleńnia havaryć biełaruskija kazańni i karystajučysia z abjezdu hetym pastyram Dzisienščyny i Vialejščyny, usiudy, dzie mahli, havaryli
- ↑ hl. maju knižku: „Rodnaja mova ŭ śviatyniach", bač. 95 i nast.
